Poznaj tomy nominowane do Nagrody Europejski Poeta Wolności 2020

21 marca 2020 roku dowiemy się, kto otrzyma Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności. Tym samym, po 10 latach, zamyka się cykl wydawniczy, w którym Instytut Kultury Miejskiej wprowadzał do polskiego obiegu literackiego najnowszą europejską poezję. Na rynku dostępnych jest obecnie 46 tomów poetyckich z 46 krajów (pojmowanej geograficznie) Europy. Najnowsze wydawnictwa z Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Gruzji, Irlandii, Luksemburga, Litwy, Łotwy i Malty są już dostępne w sprzedaży.

– Nagroda Literacka Europejski Poeta Wolności to wyróżnienie szczególne – ma ona za zadanie wspierać europejską poezję, tego szczególnie ważnego medium, choć często pomijanego w naszym świecie – opisuje Tadeusz Dąbrowski z Rady Programowej Festiwalu EPW 2020.

Tomy nominowanych poetów zgłaszane są przez wybitnych tłumaczy literatury, dzięki którym poznajemy nowych twórców i ich państwa, a przede wszystkim nowe konteksty kulturowe europejskiej wspólnoty. Festiwal Europejski Poeta Wolności, podczas którego twórcy i ich tłumacze zaprezentują tomy, odbędzie się 19-22 marca 2020 roku w Gdańsku.

Najnowsze wydawnictwa z serii Europejski Poeta Wolności: „Gęsia skóra”, Darko Cvijetić (Bośnia i Hercegowina), przekład: Miłosz Waligórski, „Czarne boisko”, Balša Brković (Czarnogóra), „Tobie wolno”, Zwiad Ratiani (Gruzja), przekład: Magda Nowakowska, Sinéad Morrissey (Irlandia), przekład: Magda Heydel. „Po trzęsieniu” Jean Portante (Luksemburg), „Właśnie” Agnė Žagrakalytė (Litwa), przekład: Agnieszka Rembiałkowska, „Wielkanoc”, Inga Gaile (Łotwa), przekład: Agnieszka Smarzewska, „Czterdzieści dni”, Antoine Cassar (Malta), przekład: Zuzanna Gawron.

Nagroda Literacka Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności ma za zadanie wspierać i promować europejską poezję. W każdej edycji konkursu nominowani są poeci i autorzy z ośmiu europejskich państw. Nominacje do finału zgłaszają tłumacze, którzy jednocześnie proponują swoją wizję przekładu danego twórcy. Oprócz nagrodzonego poety, który otrzymuje 100 000 zł, wyróżniany jest także jego tłumacz nagrodą w wysokości 20 000 zł.

O nową, odświeżoną formułę programową Festiwalu Europejski Poeta Wolności, który towarzyszy Nagrodzie, zadba Rada programowa w składzie: Weronika Janeczko, Barbara Klicka i Tadeusz Dąbrowski. Na uczestników i uczestniczki wydarzenia czekają, niezmiennie, pasjonujące debaty, odkrywcze spotkania autorskie i wieczory czytania poezji w oryginale.

—

Międzynarodowy Festiwal Literatury Europejski Poeta Wolności 2020
Organizator: Instytut Kultury Miejskiej, Miasto Gdańsk
www.europejskipoetawolnosci.pl
www.facebook.com/europejskipoetawolnosci

Dotychczasowi laureaci i laureatki: 2010 – Uładzimir Arłow (Białoruś), 2012 – Durs Grünbein (Niemcy), 2014 – Dorta Jagić (Chorwacja), 2016 – Ana Blandiana (Rumunia), 2018 – Linda Vilhjálmsdóttir (Islandia).

Więcej o Nagrodzie: www.europejskipoetawolnosci.pl/o-nagrodzie/.

—–

Opisy tomów nominowanych do Nagrody Europejski Poeta Wolności 2020

„Gęsia skóra”, Darko Cvijetić (Bośnia i Hercegowina), przekład: Miłosz Waligórski.

Cvijetić pisze o wojnie w byłej Jugosławii i towarzyszących jej bestialskich zbrodniach sucho, rzeczowo, bez emocji. Przypomina reportera wojennego, który w poetyckich kadrach utrwala dramaty konkretnych osób. To nie jest opowieść o zwaśnionych narodach, zagładzie wiosek, okupacji miast. To są ujęcia konkretnych twarzy, pojedynczych śmierci, za którymi nie stoi ideologia, lecz czysta chęć zabijania z całą jej demoniczną banalnością. Darko Cvijetić (ur. 1968) – bośniacko‑hercegowiński poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej.

„Czarne boisko”, Balša Brković (Czarnogóra), przekład Agnieszka Schreier

Na czarnym boisku XX wieku grają ze sobą poeta i piłkarz, bo jeszcze tylko poezja i futbol – jak twierdzi Brković – nadają życiu sens. Obaj zawodnicy starają się strzelić w światło bramki. Światło to silnie przebija przez ciemne wiersze czarnogórskiego poety, który chcąc zakumplować się z diabłem, ląduje ostatecznie w objęciach miłości. Balša Brković (ur. 1966) – czarnogórski poeta, prozaik i redaktor, zajmuje się krytyką teatralną, historią i ideologią anarchizmu. Tom Czarne boisko otrzymał w 2017 roku nagrodę im. Risto Ratkovicia za najlepszy tom poezji wydany w Serbii, Bośni i Hercegowinie, Chorwacji i Czarnogórze.

„Tobie wolno”, Zwiad Ratiani (Gruzja), przekład: Magda Nowakowska.

Wypróbowując na potrzeby wierszy różne wersje siebie, Ratiani rani bliskich i unicestwia swoje prywatne życie. Co dostaje w zamian? Świadomość, że w cierpieniu i umieraniu zawsze jesteśmy samotni oraz że poezja-kochanka, choć zaborcza, nie zdradza, a po śmierci pamięta o swoim poecie i przynosi na jego grób kwiaty, ilekroć sięgamy po jego tomik. Zwiad Ratiani (ur. 1971) – gruziński poeta i tłumacz. W 2005 roku otrzymał najwyższą gruzińską literacką nagrodę SABA.

„O równowadze”, Sinéad Morrissey (Irlandia), przekład: Magda Heydel

Podczas lektury wierszy Sinéad Morrissey nie ma wątpliwości, że równowaga świata nie jest bynajmniej jego stanem oczywistym. Architektura tej poezji jest ekstrawagancka i krucha, balansuje na granicy niemożliwego, a jednak okazuje się możliwa, choćby na piękną chwilę. Sinéad Morrissey (ur. 1972 r. w hrabstwie Armagh w Irlandii Północnej, dorastała w Belfaście) – poetka. Ukończyła studia w Trinity College w Dublinie. W 2014 r. władze miasta Belfast wybrały ją Poetkę Laureatkę, przyznając ten tytuł po raz pierwszy.

„Właśnie” Agnė Žagrakalytė (Litwa), przekład: Agnieszka Rembiałkowska

Agnė Žagrakalytė jest szamanką, obeznaną w sztuce rzucania i odczyniania uroków. Świetnie dogaduje się z dziką naturą, nie mniej sprawnie porusza się w gąszczu tekstu. Jest zachłanna, nienasycona, śmiała, poznaje przez dotyk, przez ciało i krew. Ma ucho wyczulone na zgrzyty tektoniki, szum turbin pamięci, piski narcyzmu, trzaski wirów nicości. Agnė Žagrakalytė (ur. 1979 r. w Puodžiai w rejonie poswolskim) – poetka, powieściopisarka, eseistka, felietonistka. Pisze eseje i felietony dla litewskich magazynów poświęconych kulturze. Tom Štai zdobył na Litwie pierwsze miejsce w plebiscycie Książka Roku 2017 (w kategorii poezja).

„Po trzęsieniu” Jean Portante (Luksemburg), przekład: Wawrzyniec Brzozowski

Wiersze Jeana Portante’a powstawały w Bibliotece Babel Jorge-go Luisa Borgesa, gdzie wszystkie książki z przeszłości, współczesności i przyszłości wchodzą ze sobą w dialog. To poezja z jednej strony symboliczna, wizyjna i „natchniona”, lecz głównym jej paliwem jest sam język, etymologia i brzmienie słów, ich melodia, która dla poety często tożsama jest ze znaczeniem. Jean Portante (ur. 1950) – luksemburski poeta, tłumacz, prozaik i dramatopisarz. Laureat nagród Prix Ruteboef, Prix Tony Bourg, Prix Servais (dwukrotnie), Louis Montalo, Batty Weber.

„Wielkanoc”, Inga Gaile (Łotwa), przekład: Agnieszka Smarzewska

Autorka Wielkanocy udowadnia, że świat można zbudować od podstaw jak domek z klocków, w oparciu o dowolny zestaw słów i skojarzeń. Że to, jak żyjemy, jest wyłącznie kwestią wyobraźni. Poezja i życie to ocean możliwości, po którym żeglujemy i w którym toniemy. Wiersze Ingi Gaile uczą nas samodzielnego ciosania łódek. Inga Gaile (ur. 1976 r. w Rydze) – poetka, powieściopisarka, tłumaczka, dramatopisarka. Autorka sześciu tomów poezji, w tym jednego z poezją dla dzieci. Przewodnicząca łotewskiego PEN Clubu.

„Czterdzieści dni”, Antoine Cassar (Malta), przekład: Zuzanna Gawron

Cassar wędruje przez życie i przez tekst, przez krajobrazy i historię literatury, cierpi jak Hiob i narażony jest na pokusy jak Chrystus podczas czterdziestu dni postu. Romantyczny patos i barokowa metaforyka są jego orężem przeciwko szaleństwu. Antoine Cassar (ur. 1978 w Londynie) – poeta, tłumacz oraz działacz kulturalny. Czterdzieści dni (2017) to zbiór wierszy o traumach dzieciństwa, depresji oraz chodzeniu jako formie autoterapii; w 2018 roku tom otrzymał Krajową Nagrodę Książkową Malty.

Wydanie tomów: Zwiada Ratianiego „Tobie wolno” oraz Darko Cvijeticia „Gęsia skóra” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.