Spotkanie poświęcone książce „Kobiety Solidarności”

– Znalazłam ją w archiwum filmowym w puszce z taśmą, która nie była oglądana od ponad 30 lat. Podpisano: Solidarność 80 – materiały produkcyjne odrzucone – wspomina Marta Dzido, autorka książki „Kobiety Solidarności” oraz filmu „Solidarność według kobiet”. Spotkanie poświęcone książce z udziałem Marty Dzido oraz Olgi Krzyżanowskiej, Ewy Ossowskiej, Bożeny Rybickiej-Grzywaczewskiej, Joanny Gwiazdy i Elżbiety Potrykus odbędzie się 9 listopada o godz. 18.00 w Instytucie Kultury Miejskiej. Moderacja: Anna Miler i Barbara Kijewska.

– Historia solidarnościowego zrywu to opowieść pełna zwrotów akcji i tajemnic. Trzy lata poszukiwań, ślepe uliczki i fałszywe tropy, nieostre fotografie, pomylone nazwiska i wątki poboczne doprowadziły mnie w miejsce, gdzie natknęłam się na tajemniczą puszkę z taśmą filmową. Podpisano: Solidarność 80 – materiały produkcyjne odrzucone. Taśma nie była oglądana od ponad trzydziestu lat. Na nieznanym filmie o sierpniowym strajku zobaczyłam drobną brunetkę w jasnym swetrze, która stała nad tłumem robotników. Film był niemy, bo taśma z dźwiękiem gdzieś zaginęła. Nie wiem, co dziewczyna krzyczała do strajkujących, ale widać, że jej słuchali. Dziewczynie towarzyszył wąsaty mężczyzna. On dekadę później został prezydentem Polski. Ona zniknęła. Postanowiłam ją odnaleźć. Okazało się, że kobiet, które zostały wygumkowane z oficjalnej historii Solidarności, jest znacznie więcej – opowiada o swojej pracy nad filmem „Solidarność według kobiet” Marta Dzido.

Z filmu, który Marta Dzido nakręciła z Piotrem Śliwowskim pozostało kilkadziesiąt godzin materiałów produkcyjnych. Można było je schować w archiwum. Zamknąć w puszce na kolejne dziesięciolecia. Można było też opublikować książkę.

„Kobiety Solidarności”- spotkanie autorskie z Martą Dzido

Data: 9 listopada, godz. 18.00

Miejsce: Instytut Kultury Miejskiej, ul. Długi Targ 39/40

Wstęp wolny

Organizator: Instytut Kultury Miejskiej. Spotkanie odbędzie się pod matronatem grupy Metropolitanka.

Kontakt dla mediów: Piotr Śliwowski, piotr.sliwowski@gmail.com.

W czasie spotkania będzie można nabyć książkę w promocyjnej cenie oraz filmy DVD „Solidarność według kobiet”, także w angielskiej i niemieckiej wersji językowej.

W spotkaniu wezmą udział:

Marta Dzido – dokumentalistka, pisarka, montażystka. Absolwentka PWSFTviT w Łodzi. Autorka zdjęć do filmu dokumentalnego Podziemne państwo kobiet. Jako reżyserka i scenarzystka zrealizowała dokumenty: Paktofonika – hip-hopowa podróż do przeszłości , Downtown – miasto Downów (nagrodzony m.in. Hollywood Eagle Documentary Award) oraz Solidarność według kobiet (nagrodzony m.in. Krzysztof Kieślowski Beyond Borders Award). Autorka powieści Ślad po mamie, Małż i Matrioszka adaptowanych na sztuki teatralne. Publikowała teksty w antologiach Wolałbym nie i Walka jest kobietą, oraz w „Dużym Formacie”, „Lampie”, „Ha!arcie”, „Przekroju”, „Magyar Lettre Internationale”, „Radarze”, „Jahrbuch Polen”.

Olga Krzyżanowska – ur. 10 IX 1929 w Warszawie. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Gdańsku (1952), lekarz specjalista chorób wewnętrznych i medycyny przemysłowej. W czasie okupacji żołnierz Szarych Szeregów, odznaczona Krzyżem Walecznych. 1952-1962 zatrudniona w Szpitalu Powiatowym w Pucku, w Szpitalu Wojewódzkim w Gdańsku oraz w gdańskiej AM. 1962-1989 kierowniczka poradni chorób zawodowych Wojewódzkiej Przychodni Przemysłowej w Gdańsku.

Od IX 1980 w „S”, od 1981 w KKK Służby Zdrowia. 1989-2001 posłanka RP z list KO, UD i UW: 1989-1991 i 1993-1997 wicemarszałek Sejmu, 1990-1993 delegatka polskiego Parlamentu do Rady Europy, 1991-1993 przewodnicząca Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, 1997-2001 przewodnicząca Komisji Etyki Poselskiej i wiceprzewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych. 1991-1994 w UD, 1994-2005 w UW, od 2005 w Partii Demokratycznej demokraci.pl. Od 2001 senator RP z listy Komitetu Wyborczego Wyborców Blok Senat 2001: członek komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Polityki Społecznej i Zdrowia, wiceprzewodnicząca Koła Senackiego UW. Od 2005 prezes Zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. (oprac. Adam Borowski)

(Nota biograficzna z książki „Kobiety Solidarności”, włączona do publikacji za zgodą Encyklopedii Solidarności)

Ewa Ossowska – uczestniczka strajku w Stoczni Gdańskiej w Gdańsku 1980. 16 sierpnia 1980, w trzecim dniu strajku w Stoczni Gdańskiej wspólnie z Aliną Pienkowską i Anną Walentynowicz powstrzymała stoczniowców opuszczających teren stoczni po ogłoszeniu przez Lecha Wałęsę zakończenia strajku.  

Współpracowniczka Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Solidarność, członkini delegacji „NSZZ Solidarność” podczas rejestracji związku przez warszawski Sąd Wojewódzki 24X 1980. Po roku 1989 na emigracji we Włoszech . (Notę biograficzną Ewy Ossowskiej opracowała Marta Dzido)

Bożena Rybicka-Grzywaczewska, ur. 10 IX 1957 w Gdyni. Ukończyła Technikum Gastronomiczne w Gdańsku (1976), technolog żywienia.

1976-1980 pracowniczka WSS Społem, WPHW w Gdańsku, Agencji Reklamowej, Biura Projektów i Zakładu Ceramiki Artystycznej. 1977-1980 uczestniczka ROPCiO, współpracowniczka niezależnego Wydawnictwa im. Konstytucji 3 Maja (maszynopisanie, korekta), współorganizatorka i uczestniczka manifestacji 3 V, 11 XI i w rocznice Grudnia ’70 w Gdańsku. W 1978 organizowała modlitwy w bazylice Mariackiej w intencji uwięzionego działacza WZZ Wybrzeża Błażeja Wyszkowskiego, w 1980 Tadeusza Szczudłowskiego z ROPCiO i Dariusza Kobzdeja z RMP; w 1979 współzałożycielka RMP.

W VIII 1980 uczestniczka strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od jesieni 1980 sekretarka Lecha Wałęsy w MKZ Gdańsk.

13 XII 1981 – VI 1982 w ukryciu, 1982-1984 po ujawnieniu prowadziła nieoficjalny sekretariat L. Wałęsy.

W 1984 wyjechała do Francji na leczenie z chorym dzieckiem. Przedstawicielka L. Wałęsy w rozmowach z wydawcami francuskimi, współpracowniczka pisma „Kontakt” w Paryżu i Biura Koordynacyjnego „S” za Granicą w Brukseli. W 1985 współzałożycielka Funduszu SOS Pomoc Chorym w Polsce (sprowadzano chorych z kraju na leczenie, wyposażano polskie szpitale). W 1988 powróciła do Polski, współzałożycielka Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym i Stowarzyszenia Wspólny Dom (wspomaganie Domu dla Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Starogardzie Gdańskim), od 1992 kieruje Gdańską Fundacją Dobroczynności (m.in. wspieranie domów opieki nad osobami starszymi, dzieci z rodzin zaniedbanych).

Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

19 XII 1983 – 5 VI 1984 rozpracowywana przez Inspektorat 2 WUSW w Gdańsku w ramach KE krypt. Alka. (oprac. Arkadiusz Kazański). (Nota biograficzna z książki „Kobiety Solidarności”, włączona do publikacji za zgodą Encyklopedii Solidarności)

Joanna Duda-Gwiazda, ur. 11 X 1939 w Krzemieńcu na Wołyniu (obecnie Ukraina). Absolwentka Politechniki Gdańskiej, Wydz. Budowy Okrętów (1963).

1962-1968 w PZPR. 1963-1965 główny technolog w Stoczni Jachtowej w Gdańsku, 1965-1971 w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych, 1971-1999 w Centrum Techniki Okrętowej. Od 1967 członek Klubu Wysokogórskiego Oddział Trójmiasto. W 1976 współautorka (z mężem Andrzejem Gwiazdą) Listu do Sejmu PRL z wyrazami poparcia dla działań KOR, za co oboje otrzymali zakaz wyjazdu za granicę. 1978-1980 działaczka WZZ Wybrzeża, redaktor niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”. 3-10 X 1979 uczestniczka głodówki w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, podjętej na znak solidarności z aresztowanymi działaczami czechosłowackiej Karty 77. W VII 1979 zwolniona z pracy, w III 1980 wyrokiem Sądu Pracy przywrócona.

W VIII 1980 uczestniczka strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, członek Prezydium MKS, współautorka 21 postulatów strajkowych; od IX 1980 w „S” w CTO, członek Prezydium MKZ Gdańsk, rzecznik prasowy; redaktor niezależnego tygodnika „Solidarność”, pisma MKZ Gdańsk, następnie Regionu Gdańskiego; w VII 1981 delegat na I WZD Regionu Gdańskiego, członek ZR, 29 XI 1981 odwołana z ZR.

13 XII 1981 internowana w Ośr. Odosobnienia w Strzebielinku, AŚ w Gdańsku, Bydgoszczy-Fordonie, Gołdapi i Darłówku, zwolniona w VII 1982. Po wyjściu ponownie zatrudniona w CTO. 1982-1983 redaktor podziemnego pisma „Skorpion”, 1984-1986 pisma „Poza Układem”. 23-16 XII 1984 uczestniczka głodówki w kościele św. Stanisława Kostki w Gdańsku-Oliwie w obronie aresztowanego A. Gwiazdy. W VI 1988 wyjechała (z mężem) w kilkumiesięczną podróż do Wielkiej Brytanii, USA, Kanady i Francji – informowali międzynarodową opinię publiczną o sytuacji w Polsce, zbierali pieniądze na działalność podziemia (wydatkowane przy reaktywowaniu pisma „Poza Układem”).

W 1989 przeciwniczka obrad Okrągłego Stołu; 1989-1993 współzałożycielka i działaczka (m.in. z Bogdanem Spodzieją, Andrzejem Kujawą, Joanną Radecką, Anną Walentynowicz i mężem) WZZ. 1989-1997 redaktor reaktywowanego pisma „Poza Układem”. Od 2000 na emeryturze.

Autorka książki Polska wyprawa na Księżyc (Prószyński i S-ka, 2000), od 2000 autorka w kwartalniku społeczno-politycznym „Obywatel”; w II 2007 z mężem zaangażowana w obronę Doliny Rospudy.

Wyróżniona tytułem Honorowego Obywatela Gdańska (2000), odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

16 XII 1976 – 2 V 1977 rozpracowywana przez Wydz. IIIA KW MO w Gdańsku w ramach SOS krypt. Kometa; 14 VII 1978 – 27 I 1990 przez Wydz. IIIA KW MO/Inspektorat 2 WUSW w Gdańsku w ramach SOR krypt. Brodacz/Saturn. (oprac. Mirosława Łątkowska, Adam Borowski).

(Nota biograficzna z książki „Kobiety Solidarności”, włączona do publikacji za zgodą Encyklopedii Solidarności)

Elżbieta Potrykus, ur. 28 XI 1941 w Dębogórzu k. Gdyni. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydz. Filologiczny (1964), Wydz. Prawa (1968).

1964-1968 nauczyciel języka polskiego w Zespole Szkół Budowlanych w Koszalinie, 1968-1972 inspektor w Urzędzie Wojewódzkim w Koszalinie, 1972-1980 kierownik służb pracowniczych w Koszalińskiej Wytwórni Części Samochodowych w Koszalinie, następnie w Fabryce Maszyn Bumar w Koszalinie, 1980-1985 radca prawny w Zakładach Technik Próżniowej Unitra-Unima w Koszalinie. W III 1968 uczestniczka manifestacji studenckich na UAM w Poznaniu.

Od IX 1980 w „S”; 11 IX 1980 współorganizatorka MKZ w Koszalinie; członek prezydium MKZ; od 2 III 1981 członek prezydium Tymczasowego Zarządu Regionu Pobrzeże w Koszalinie; od VI 1981 członek ZR Pobrzeże w Koszalinie, członek KKP. W V 1981 w składzie delegacji KKP do Japonii. IX-X 1981 uczestniczka I KZD członek Komisji Rewizyjnej KKP.

Po 13 XII 1981 w nieformalnych strukturach „S”, m.in. RKS Pobrzeże, redaktor artykułów w piśmie „Grudzień ’81 – Gazeta Wojenna”. Autorka listów protestacyjnych kierowanych do prokuratury, sejmu oraz gen. W. Jaruzelskiego. Kolporterka ulotek i wydawnictw podziemnych w regionie. 1 V i 31 VIII 1982 uczestniczka manifestacji w Koszalinie; represjonowana za działalność opozycyjną m.in. w związku z wykryciem „punktów poligraficznych” (VIII 1983) oraz 6-7 III 1984 w związku z aresztowaniem G. Cwojdzińskiej; 22 V 1985 pozbawiona przez SN prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego. W V 1986 uczestniczka pochodu pierwszomajowego, w czasie którego protestowała przeciwko tej decyzji (wraz z małoletnim synem Wojciechem) przed trybuną honorową w Koszalinie. Trzymała wtedy w rękach transparent „Chcę pracy, nie zasiłku dla bezrobotnych”.

Od IV 1987 na emigracji w USA. Ukończyła 2-letnie studia z zakresu Administracji Bankowości, uzyskała licencję i prawo praktykowania jako Legal Consultan (Konsultant Prawny) w stanie New York. Wykładowca m.in. jako guest-speaker w Syracuse University – Filia Utica, NY. Od I 2002 na emeryturze. W 2007 powrót do kraju. Od 2012 przywrócono jej prawo wykonywania zawodu.

Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).

Od 4 XII 1980 rozpracowywana przez Wydz. III KWMO w Koszalinie w ramach SOS/SOR krypt. Radca.  (oprac. Rafał Marciniak). (Nota biograficzna z książki „Kobiety Solidarności”, włączona do publikacji za zgodą Encyklopedii Solidarności)

Anna Miler – animatorka kultury, kulturoznawczyni i politolożka, doktorantka na Filologicznych Studiach Doktoranckich UG. Współtwórczyni projektów „Stocznia jest kobietą” i „Metropolitanka”, członkini grupy pod tą samą nazwą. Autorka trasy śladami kobiet Solidarności po terenach dawnej Stoczni Gdańskiej. W książce „Stocznia kobiet” ukazał się jej tekst o Annie Walentynowicz („Anna Walentynowicz – pracownica, przodownica, buntowiczka”). Jej wielką inspiracją jest Alina Pienkowska. Pracuje w Fundacji Wspólnota Gdańska jako koordynatorka projektów edukacyjnych. Członkini zarządu Stowarzyszenia Arteria i Gdańskiej Rady ds. Równego Traktowania.

Barbara Kijewska – doktor nauk politycznych, wykładowczyni na Uniwersytecie Gdańskim. Zajmuje się problematyką genderową, w tym szczególnie aktywnością polityczną kobiet, oraz społecznym odbiorem technologii. Autorka książki „Polityka równościowa: przestrzeń instytucjonalna” (2016), współorganizatorka Pomorskiego Kongresu Kobiet (2013), ekspertka Polskiego Klubu Ekologicznego, członkini Stowarzyszenia WAGA promującego równość kobiet i mężczyzn.

Spotkanie dotyczące książki „Kobiety Solidarności” odbędzie się 9. listopada, o godz. 18:00 w sieni Instytutu Kulury Miejskiej. Wstęp bezpłatny.