Podsumowujemy międzynarodową współpracę z zakresu edukacji obywatelskiej

Instytut Kultury Miejskiej został zaproszony przez węgierską Fundację Artemissio do udział w projekcie Democracy and Innovative Methods in Education. W partnerstwie z czterema organizacjami z krajów Grupy Wyszehradzkiej: Węgier, Czech, Słowacji i Polski uczyliśmy się, jak w niebanalny i innowacyjny sposób edukować młodzież na temat demokracji. Całość działań podsumowują publikację ze scenariuszami zajęć dla nauczycieli i edukatorów oraz raport na temat demokracji w każdym z krajów partnerskich. Materiały edukacyjne są bezpłatnie dostępne online.

Raport na temat demokracji w każdym z krajów partnerskich

Raport na temat Polski przygotował Wojtek Sańko – koordynator polskiego oddziału Koduj dla Polski, współpracownik Fundacji ePaństwo. Z rekomendacji zawartych w publikacji wynika, że warto wzmocnić edukację młodych o zajęcia dotyczące krytycznego myślenia, kompetencji do weryfikacji i selekcji informacji, a także przybliżyć im takie zjawiska jak fake news, fact-checking, bańka informacyjna, phishing informacji. Właśnie wokół tych tematów przygotowywane były dalsze działania IKM w projekcie.

Wymiana dobrych praktyk między edukatorami

Uczestniczyliśmy w 5-dniowym seminarium, które odbyło się we wrześniu 2019 roku w Liptowskim Mikulaszu na Słowacji. Na zaproszenie IKM warsztaty poprowadzili Wiktor Nowak oraz Grzegorz Stunża, pierwszy o fact-checkingu i fake news, drugi o digital storytellingu. W naszej „polskiej drużynie” byli jeszcze: Mikołaj Rogalewicz – edukator, fact-checker, Stasia Budzisz – dziennikarka i reportażystka oraz Karina Rojek – koordynatorka Medialabu Gdańsk.

Organizacja zajęć edukacyjnych dla młodzieży z gdańskich szkół średnich

Fake news, fact-checking, phishing, bańka informacyjna

Pierwszy z proponowanych warsztatów dotyczył krytycznego odbioru mediów. Temat cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem, a zgłoszeń było więcej niż miejsc (60 osób). W grudniu 2019 roku w dwóch gdańskich szkołach odbyły się zajęcia dla czterech 15-osobowych grup. Zajęcia poprowadził Wiktor Nowak. Ich efektem, oprócz wzrostu wiedzy, świadomości i kompetencji w weryfikacji informacji, były pomysłowe memy i filmy uczestników zajęć. Zadaniem uczniów było przygotowanie utworu, który będzie dotyczył omawianych tematów i trafiał do ich koleżanek i kolegów w mediach społecznościowych. Mimo z pozoru trudnego tematu zajęć młodzi wykazywali duże zaangażowanie i zainteresowanie. Dowiedzieli się, czym są i jak rozpoznawać tzw. fake newsy, dlaczego i przez kogo są tworzone. Poznali takie pojęcia jak fact-checking, fact-checker, phishing, bańka informacyjna. Przyznali, że w obecnym natłoku informacyjnym umiejętność selekcji i weryfikacji informacji jest niesłychanie istotna. Uczestnicy docenili również doświadczenie prowadzącego, który powyższymi tematami zajmuje się na co dzień. Spotkanie oko w oko z ekspertem podniosło rangę zajęć i samo w sobie było dla młodych ludzi wartościowe i atrakcyjne.

Praca dziennikarza w czasach fake-newsów. Spotkanie z praktykami

Dodatkowym docenieniem pracy i zaangażowania młodych podczas zajęć było zaproszenie ich na podsumowanie projektu oraz spotkanie z reporterem ogólnopolskiej stacji radiowej – Jakubem Kaługą. Rozmowa dotyczyła warsztatu pracy dziennikarza w obliczu wszechobecnych fake newsów. Ponownie zdecydowałyśmy się na organizację spotkania z ekspertem i praktykiem, ponieważ, jak wynika z naszych doświadczeń, ta forma wydaje się być najbardziej atrakcyjna.

Scenariusze zajęć

Efektem spotkań, seminarium i warsztatów są oryginalne scenariusze zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej dla młodzieży. Powstały w języku angielskim i polskim. Poniżej pliki PDF z materiałami do pobrania w języku polskim.

Jak nie dać się nabrać w internecie? Scenariusze zajęć i warsztatów dla osób w wieku 14+. Autorzy: Ana Matusevic, Wiktor Nowak.

1. Fake newsy. Jak je rozpoznać i jak walczyć z dezinformacją?  [POBIERZ]

2. Fact-checking, czyli moc prawdziwych informacji [POBIERZ]

3. Bańka informacyjna i wyzwania mediów społecznościowych [POBIERZ]

4. Jak nie dać się nabrać w Internecie? [POBIERZ]

Podsumowanie

Projekt zakończył się wraz z początkiem pandemii koronawirusa, podczas której weryfikacja informacji stała się niezwykle istotna. Liczba wiadomości, które docierają do nas przez media społecznościowe i tradycyjne, jest ogromna, a wśród nich niestety nie wszystkie są wiarygodne. Umiejętność weryfikacji jest teraz kluczowa. Jesteśmy przekonani, że młodzi, którzy uczestniczyli w naszych zajęciach, potrafią już w praktyce wykorzystać nabyte kompetencje, a także przekazać tę wiedzę swoim przyjaciołom i rodzinom. Przygotowany scenariusz zajęć z pewnością będziemy wykorzystywać w przyszłości i chętnie udostępniamy go nie tylko partnerom projektu, ale wszystkim zainteresowanym.