Festiwal NARRACJE. Jak wyglądają przygotowania do kolejnych edycji?

Na dni 20 i 21 listopada zaplanowana była już 12. edycja festiwalu NARRACJE. Co roku, wydarzenie organizowane przez Instytut Kultury Miejskiej wspólnie z Gdańską Galerią Miejską, gromadzi w kolejnych, gdańskich dzielnicach kilkutysięczną publiczność. Prace artystów i artystek, nawiązują do lokalizacji NARRACJI i koncepcji kuratorskiej przygotowanej na dany rok. Finałem festiwalu są dwa listopadowe wieczory, jednak praca za kulisami trwa cały rok. Jak wygląda produkcja i proces przygotowania tak dużego wydarzenia? Producentki festiwalu NARRACJE ze strony IKM: Joanna Weltrowska, Natalia Cyrzan i Anna Jankowska dzielą się swoimi doświadczeniami. 

Ile tak naprawdę trwa i z czego składa się przygotowanie dwudniowego festiwalu.

Joanna Weltrowska: Rok. Oczywiście przy różnym natężeniu pracy, ale jednak już w okolicach listopada rozpisujemy konkurs na kuratora kolejnej edycji lub zapraszamy daną osobę do współpracy. Zimą odbywają się wizyty studyjne, podczas których kuratorzy poznają „swoje” dzielnice, charakterystyczne miejsca, lokalne opowieści itd. My wspólnie z Gdańską Galerią Miejską, która jest współorganizatorem NARRACJI, staramy się, żeby te badania terenowe jak najlepiej odpowiadały zainteresowaniom danego kuratora, pomagamy dotrzeć do określonych osób, pokazujemy dzielnicę z możliwie wielu perspektyw. W kolejnych miesiącach kompletowana jest lista artystów i wielu z nich przyjeżdża do Gdańska na wizje lokalne. Poznajemy się, a w międzyczasie kształt danej edycji staje się coraz wyraźniejszy. Oczywiście rośnie też ilość pracy: trzeba domknąć trasę, załatwić pozwolenia, prąd, skupić się na realizacji prac artystycznych, logistyce, promocji, bezpieczeństwie i na milionie innych spraw, które muszą zostać załatwione, żeby taki festiwal mógł się odbyć. Partnerzy, umowy, zlecenia, przetargi, podwykonawcy…

Pracę nad każdym festiwalem czy wydarzeniem kulturalnym podzielić można na dwa rodzaje zadań: te całkowicie zależne od nas, które dają się z wyprzedzeniem przygotować oraz te, których sposób i możliwość wykonania jest wypadkową bardzo wielu niezależnych od nas czynników, np. pogody, sprzętu, poziomu zaangażowania współpracowników. W przypadku NARRACJI tych drugich jest szczególnie dużo… Jak sobie z tym radzicie?

Joanna Weltrowska: Rzeczywiście i to bywa frustrujące, bo kiedy się pracuje na coś wiele miesięcy, a potem, szczególnie w tych ostatnich dniach, finalny rezultat zaczyna w dużej mierze zależeć od czynników, na które nie mamy wpływu, to pojawia się stres. NARRACJE odbywają się w listopadzie i jeśli samo przejście dwugodzinnej trasy festiwalu w mrozie czy deszczu jest już pewnego rodzaju osiągnięciem, to przygotowanie całej tej trasy w podobnych warunkach atmosferycznych bywa naprawdę trudnym zadaniem. W Nowym Porcie próby techniczne przeprowadzaliśmy podczas sztormowej pogody. Służby energetyczne nie były w stanie podłączyć prądu na czas, bo ratowały pozrywane linie w mieście. To jest praca z żywiołem wymagająca spontanicznego dostosowywania się do warunków i gotowości do ciągłego ratowania sytuacji.

Montaże trwają często do ostatniej chwili, trzeba mieć mocne nerwy, choć w tym wszystkim nie brakuje też oczywiście zabawnych historii i z czasem te pamięta się najlepiej.

Podczas realizacji tego typu festiwalu newralgiczne są relacje w trójkącie producent-kurator-artysta. Jak określiłybyście swoją w nim rolę i czy macie jakieś sprawdzone sposoby na płynną współpracę?

Joanna Weltrowska: Producent jest jednocześnie mediatorem, ambasadorem i realizatorem. To my najlepiej znamy festiwal i jego publiczność, znamy miasto, które jest osią wydarzenia i czujemy się odpowiedzialni za komfort mieszkańców, z którym festiwal nie powinien kolidować. Trzeba pamiętać, że instalacje rozsiane są po ulicach i że te tłumy widzów przemieszczają się zawsze pod czyimiś oknami. Dbamy o to, żeby mieszkańcy jak najmniej dotkliwie odczuwali ten ciężar. 

Anna Jankowska: Jeśli chodzi o relacje z kuratorami, to jest to bardzo indywidualne, bo każdy ma inny sposób pracy, inną osobowość, oczekiwania. Czasami łapiemy się w lot, a kiedy indziej potrzebujemy czasu, żeby się jakoś dotrzeć. Jednak niezależnie od wszystkiego, silnym elementem łączącym jest chęć zrobienia jak najlepszego festiwalu.

NARRACJE to wydarzenie o bardzo charakterystycznej strukturze. Opowiedzcie proszę, jak ona wygląda i w jaki sposób się kształtowała.

Natalia Cyrzan: Dzisiejszy kształt NARRACJI jest wypadkową połączenia tego, co zaproponowała Bettina Peltz, kuratorka pierwszych trzech edycji i jakiejś naszej wspólnej energii, która z czasem wpłynęła na atmosferę i strukturę festiwalu. Dla Bettiny ważne było otoczenie widza opieką, prowadzenie go przez festiwal. Temu podejściu jesteśmy wierni, choć w kontekście publiczności dla mnie istotny jest też element pewnej familiarności.

W ten sposób energia festiwalu nie rozprasza się wraz z ostatnią instalacją na trasie, ale ma szansę rezonować w większym gronie zainteresowanych.

Anna Jankowska: Kluby festiwalowe często budujemy wokół określonego motywu przewodniego, do którego nawiązuje prezentowana w nich muzyka i wystrój. Jeśli tylko istnieje taka możliwość, aranżujemy je w dość niezwykłych obiektach, do których na co dzień mieszkańcy nie mają dostępu. W Nowym Porcie wykorzystaliśmy przestrzeń nieczynnego dworca morskiego, na Długich Ogrodach to był historyczny budynek Gedanusa, a jeszcze wcześniej obiekty industrialne.

Nie byłoby NARRACJI bez Gdańska. Powiedzcie w jaki sposób wybieracie kolejne festiwalowe dzielnice, czym się kierujecie i co jest dla was i dla kuratorów ważne w tym aspekcie.

Natalia Cyrzan: Dzielnice wybierane są gremialnie przez nas i Gdańską Galerię Miejską, a kierujemy się przy tym chyba głównie instynktem. Starsze dzielnice mają zwykle bogatszą historię i bardziej zróżnicowaną architekturę, więc dają sporo punktów zaczepienia do budowania koncepcji kuratorskiej i trasy festiwalu. To ważne, żeby ukształtowanie dzielnicy pozwoliło na wyznaczenie w miarę kompaktowej, ale ciekawej trasy.

Joanna Weltrowska: Jeśli chodzi o kuratorów, to tu obserwujemy bardzo różne podejścia. Niektórzy mocno „wgryzają” się w dzielnicowe opowieści, legendy, próbują oddać lokalny koloryt. Inni chłoną opisy historyczne, a jeszcze inni starają się wysłuchać głosu mieszkańców i nawiązać do współczesnych problemów dzielnicy. Dla nas ważne jest na pewno, żeby NARRACJE nie stygmatyzowały dzielnic, szczególnie tych bardziej zaniedbanych. Na szczęście mieliśmy jak dotąd okazję pracować z kuratorami podchodzącymi do tej kwestii z konieczną wrażliwością.

Dziękujemy i do zobaczenia we Wrzeszczu Dolnym w 2021 roku!

W organizację i produkcję festiwalu NARRACJE przez lata zaangażowało się wiele osób z:

Instytutu Kultury Miejskiej: Aleksandra Szymańska, Joanna Weltrowska, Natalia Cyrzan, Anna Jankowska, Bartosz Więcławski, Agnieszka Wojkowska, Halina Grabowska, Paulina Cichosz, Sandra Żbikowska, Larysa Weyna, Marta Bańka, Monika Serafin, Magdalena Nestorowicz, Martyna Gutowska, Dagmara Stykuć, Kora Tea Kowalska, Agnieszka Drączkowska, Emilia Lange, Magdalena Fryze, Marta Mirońska, Marta Kąkol, Paulina Burawska, Jan Sobczak, Jan Kuncewicz, Philip Szymankiewicz, Marcin Mazur, Tomasz Połubok, Błażej Malewicki, Wojtek Unterschuetz, Sebastian Bednarek, Błażej Kroplewski, Melania Szymerkowska, Bartosz Cybowski, Karol Schwarz, Sebastian Adamczyk.

Gdańskiej Galerii Miejskiej: Iwona Biogs, Piotr Stasiowski, Patrycja Ryłko, Dorota Kucharczyk, Aleksandra Chrzanowska, Agnieszka Baaske, Olimpia Błaszczyk, Krzysztof Brzozowski, Andrzej Zagrobelny, Marta Cyuńczyk, Piotr Grdeń, Jakub Łapawa, Artur Gogoł, Konrad Siedlecki, Adam Gibki, Daga Ochendowska, Maria Sasin, Grażyna Tomaszewska-Sobko, Ewa Lewandowska, Szymon-Smieja Skulimowski, Aleksandra Tokarczuk.