10 murali na 10 lat IKM

Kolekcja Malarstwa Monumentalnego na Zaspie liczy obecnie 59 wielkoformatowych dzieł. W ramach cyklu 10/10 prezentujemy 10 ożywionych murali, które powstały w ramach festiwalu Monumental Art. 

Kolekcja Malarstwa Monumentalnego to zintegrowana galeria składająca się z 59 wielkoformatowych murali na ścianach szczytowych bloków oraz 19 aranżacji wejść do klatek na osiedlu Zaspa Młyniec. Z kolekcją powiązane są trzy projekty realizowane przez Instytut Kultury Miejskiej: Festiwal Malarstwa Monumentalnego Monumental Art. (2009-2016), Gdańska Szkoła Muralu (2009-2018) oraz Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki (od 2010 roku). 

Pierwsze prace w Kolekcji powstały w 1997 roku podczas międzynarodowego festiwalu zorganizowanego w ramach obchodów tysiąclecia Gdańska. Do idei rozwoju kolekcji powrócono w 2009 roku, gdy po raz pierwszy odbył się Festiwal Monumental Art. oraz rozpoczęła działalność Gdańska Szkoła Muralu. 

W cyklu 10/10, w którym przypominamy najciekawsze wydarzenia i realizacje Instytutu Kultury Miejskiej prezentujemy 10 murali powstałych w ramach Festiwalu Monumental Art 

1. Mariusz Waras (m-city), Monumental Art 2009 – edycja rocznicowa, ul. Pilotów 12a 

Mural nawiązuje do 70 rocznicy wybuchu II wojny światowej. Podobnie jak pozostałe prace Mariusza Warasa, powstał w technice szablonu. Technika umożliwia błyskawiczną pracę na ścianie, która jednak poprzedzona jest żmudnym procesem wycinania szablonu w studiu. Po konsultacjach z mieszkańcami, planowany początkowo samolot został zastąpiony sterowcem. To nie pierwszy sterowiec na Zaspie. Kilkaset metrów dalej, w pobliżu pierwszego dworca lotniczego przy dzisiejszej ulicy Hynka, w 1932 roku lądował słynny Graff Zeppelin, a w 1913 roku SL-1, zbudowany przez Johanna Schütte, profesora Technische Hochschule czyli dzisiejszej Politechniki Gdańskiej.

2. Ozmo (Włochy), Monumental Art 2009 – edycja rocznicowa, ul. Pilotów 6a 

Mural powstał z okazji 50. rocznicy pierwszego koncertu rockowego w Polsce, który odbył się w klubie Rudy Kot w Gdańsku. Artysta początkowo planował namalować kartę „Diabeł” z tarota. Bezpośrednie sąsiedztwo kościoła wpłynęło na zmianę wizji i ostatecznie Ozmo namalował swój autoportret oparty na starożytnej japońskiej rycinie. 

3. Jub Mönster (Niemcy), Monumental Art 2010 „Wolność w czasach kryzysu”, ul. Dywizjonu 303 17a 

Mural stworzony przez niemieckiego malarza, ilustratora i muralistę przedstawia niepozornego dozorcę zamiatającego ściany bloku przy Dywizjonu 303. To w rzeczywistości sąsiad Juba Mönstera, bremieński prawnik, który rozpoczyna każdy dzień osobliwym rytuałem zamiatania ulicy przed swym domem. Cień zamiatacza został namalowany w sposób, który tworzy iluzję podczas słonecznych poranków, gdy dozorcy całego świata ruszają z miotłami na ulicę. 

4. Ekta (Szwecja), Monumental Art 2011 „Miłość jest pokusą”, ul. Pilotów 5a 

Mural Ekty trafił do World Atlas of Street Artand Graffiti wydanego przez Uniwersytet Yale w 2013 roku. Praca przedstawia Narcyza, zakochanego w sobie tak bardzo, że nie potrzebuje zmysłów do kontaktu ze światem zewnętrznym. Narcyz, pragnąc dopełnić swą miłość, wyrywa kawałek siebie, by móc siebie samego skosztować. Co ciekawe, przy tworzeniu muralu asystowali Ekcie członkowie szwedzkiej grupy Wallride. Sam autor spotkał ich przypadkowo podczas spaceru na gdańskim Głównym Mieście. Współpraca zaowocowała zaproszeniem grupy Wallride na festiwal Monumental Art 2012, podczas którego powstał mural grupy Wallride na Pilotów 16f. 

5. Wallride (Szwecja), Monumental Art 2012 „Czy wszystko jest na sprzedaż?”, ul. Pilotów 18a 

Mural szwedzkiego tria przedstawia rakietę, totem symbolizujący chciwą cywilizację. Rakieta pozwoli ludzkości wyemigrować na inną planetę, gdy Ziemia zostanie już całkowicie wyeksploatowana z surowców naturalnych. Tytułowe „The Future Was Here” to tag, w kulturze graffiti podpis, który pozostawia się w miejscach swej obecności. Szwedzi nie pozostawiają wątpliwości – o ile nie ograniczymy naszej chciwości, nasze dni na Ziemi są policzone. 

6. Shain Dahan (USA), Monumental Art 2013 „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”, ul. Pilotów 6f 

Mural ten jest inspirowany historią pilota American Express z lat 20. ubiegłego wieku, który lądował awaryjnie na pastwisku pełnym krów. Próbując chronić zwierzęta, uszkodził ogrodzenie, a tym samym spowodował ucieczkę wystraszonego stada. Artysta działający w wielkim formacie w przestrzeni publicznej jest w podobnej sytuacji do nieszczęsnego pilota. Nawet najlepsze intencje nie gwarantują pozytywnego odbioru jego prac. Decydując się na malowanie pilota, Shai nie miał pojęcia, że praca powstanie na ulicy Pilotów, na terenie dawnego lotniska, na którym powstała Zaspa. 

7. Key Detail (Białoruś), Monumental Art 2013 „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”, ul. Skarżyńskiego 6a 

Temat 4 edycji Monumental Art został zaczerpnięty z tytułu obrazu Paula Gauguin. Key Detail nawiązuje bezpośrednio do twórczości francuskiego malarza, przenosząc jedną z jego polinezyjskich piękności wprost do XXI wieku i estetyki rodem z japońskiej Mangi. Mural przedstawia kobietę jako czarodziejkę, używającej swego wdzięku do hipnotycznej kontroli nad mężczyzną. Praca namalowana z Yu-Baba.  

8. Opiemme (Włochy), Monumental Art 2014 „Droga jest szczęściem”, ul. Dywizjonu 303 9d 

Kolory spadające kaskadą ze szczytu budynku to symbol ożywienia, jakie w przestrzeń publiczną miast wprowadzają interwencje malarzy ulicznych. Opiemme, który sam jest poetą, dedykował mural Wisławie Szymborskiej. Barwy z górnej części muralu mają za zadanie przyciągnąć widza pod samą ścianę, gdzie zostanie skonfrontowany z fragmentem poezji Szymborskiej, wersem pochodzącym z wiersza „Pod jedną gwiazdką”: „Prawdo, nie zwracaj na mnie zbyt bacznej uwagi. Powago, okaż mi wspaniałomyślność”. 

9. Zosen Bandido (Argentyna/Hiszpania), Monumental Art 2014 „Droga jest szczęściem”, ul. Pilotów 18e 

Zosen Bandido kreuje własną mitologię, pokrywając ściany i płótna fantastycznymi postaciami, których imiona, historie i wzajemne relacje są znane tylko samemu artyście. Praca na Zaspie to, jak sam mówi, „bestiarium” jego wyobraźni. 

10.  Licuado i Alfalfa (Urugwaj), Monumental Art 2015 „Każdy dzień jest ważny”, ul. Nagórskiego 12f 

Mural na Zaspie to największa realizacja w historii urugwajskiego muralizmu. Przedstawia koguta z grzebieniem, który ma przywodzić skojarzenia z sylwetką Gdańska i polską dziewczynkę pomagającą urugwajskiemu chłopcu w realizacji marzeń. Na koszulce chłopca, poza flagą Urugwaju, dostrzeżemy przypinki, które przedstawiają kubek do picia yerba mate, czyli najpopularniejszego południowoamerykańskiego naparu, Palacio Salvio, najbardziej rozpoznawalny budynek Montevideo, wałek malarski oraz samych artystów trzymających się za ręce.