Pierwsi rezydenci literaccy w Gdańsku – zaproszenie na spotkanie

W Gdańsku trwa program rezydencji literackich skierowany do pisarzy i pisarek oraz tłumaczy i tłumaczek z Polski, a także autorów i autorek z Białorusi. Instytut Kultury Miejskiej oraz Miasto Gdańsk goszczą od początku października pisarkę Sylwię Chwedorczuk i tłumacza literackiego Marcina Gaczkowskiego. W związku z obecnością w Gdańsku, oboje goście zostali włączeni w literacką działalność Instytutu.  

Twórczynią, która w październiku zamieszkała w Gdańsku w ramach programu „Rezydencje literackie”, jest Sylwia Chwedorczuk – badaczka literatury polskiej, autorka książki „Kowalska. Ta od Dąbrowskiej” (2020), za którą została nominowana do Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz”. Edytorka i redaktorka, należąca do zespołu opracowującego edycję naukową korespondencji Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej. Ukończyła studia polonistyczne oraz obroniła doktorat w IBL PAN. W Gdańsku pracuje nad biografią Wilhelma Macha, pisarza, krytyka, eseisty.  

Marcin Gaczkowski to literaturoznawca i historyk, nauczyciel akademicki oraz tłumacz literatury z języka ukraińskiego i rosyjskiego. Jest współtwórcą portalu translatorskiego Rozstaje.art. Przetłumaczył na język polski m.in. wiersze Wasyla Stusa, Jurija Zawadskiego i Myrosława Łajuka, a także powieści nominowane do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”: „Zapomnienie” Tani Malarczuk, „Magnetyzm” Petra Jacenki i „Najdłuższe czasy” Wołodymyra Rafiejenki (wspólnie z Anną Ursulenko). Podczas pobytu w Gdańsku pracuje nad przekładem książki „Miasto” (1928) Waleriana Pidmohylnego – pierwszej ukraińskiej powieści urbanistycznej. Będzie także gościem spotkania, które już w najbliższy czwartek 21 października o godz. 18 odbędzie się w Instytucie Kultury Miejskiej.  

Wojna, która wybuchła w 2014 roku, zmieniła Ukrainę i literaturę ukraińską. Jak opowiedzieć o wojnie? W jaki sposób ukraińscy pisarze radzą sobie z tym tematem? Zapraszamy na rozmowę z autorem powieści „Najdłuższe czasy” Wołodymyrem Rafiejenką oraz tłumaczem współczesnej literatury ukraińskiej, tegorocznym rezydentem Marcinem Gaczkowskim.  

Nominowana do nagrody „Angelus” książka „Najdłuższe czasy” to pełna groteski i czarnego humoru baśń dla dorosłych. Opowiada o życiu i śmierci w czasie wojny ukraińsko-rosyjskiej. Od kiedy do alegorycznego miasta Z na wschodzie Ukrainy zawitało wojenne piekło, przestały tu obowiązywać prawa boskie i ludzkie. Bohaterowie mierzą się nie tylko z realiami rosyjskiej okupacji, lecz także zaburzeniami czasoprzestrzeni i zjawiskami paranormalnymi. Od trudnych wyborów, których dokonują, zależą nie tylko ich własne losy, lecz także przyszłość całej Ukrainy i Rosji oraz… Związku Radzieckiego. Powieść ukazała się w 2017 r. w języku rosyjskim, polski przekład Marcina Gaczkowskiego i Anny Ursulenko opublikowano w 2020 r. nakładem Wydawnictwa KEW. 

Wołodymyr Rafiejenko – ukraiński prozaik i poeta, nauczyciel akademicki. Autor siedmiu powieści i dwóch tomów poetyckich. Urodził się i wychował w Doniecku, gdzie studiował filologię rosyjską i kulturoznawstwo. Jego rosyjskojęzyczna proza porównywana jest do twórczości Nikołaja Gogola i Wieniedikta Jerofiejewa. Latem 2014 roku Rafiejenko opuścił Donieck, obecnie mieszka w Kijowie. Za powieść „Najdłuższe czasy” (ros. „Dołgota dniej”, 2017) został uhonorowany Nagrodą Wyszehradzką Partnerstwa Wschodniego. W roku 2019 opublikował swoją pierwszą książkę po ukraińsku – „Mondegrin”.  

Program Rezydencje Literackie realizowany jest we współpracy z Krakowem (Krakowskim Biurem Festiwalowym) i Warszawą (Staromiejskim Domem Kultury) oraz Unią Literacką i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury. Rezydencja dla twórców z Białorusi jest jednocześnie częścią programu Art Rezydencje – Białoruś, w którym od marca tego roku solidarnie współpracuje kilkadziesiąt organizacji kultury w całej Polsce, w tym Instytut Kultury Miejskiej. Pierwsze rezydentki z Białorusi pojawią się w Gdańsku w listopadzie i w grudniu.