Brakująca połowa gdańskich dziejów. Cykl warsztatów herstorycznych dla nauczycieli i nauczycielek

Gdzie znajdziemy opisy działalności czy biogramy kobiet zaangażowanych w społeczne, polityczne czy kulturalne życie dawnego Gdańska? Jak możemy uzupełniać braki w historii i samodzielnie inicjować projekty o historiach kobiet? Kierowany do nauczycieli i nauczycielek projekt warsztatowy Brakująca połowa gdańskich dziejów ma na celu stworzenie zbioru pomysłów i scenariuszy lekcji, które uzupełnią wiedzę młodych na temat gdańszczanek (i nie tylko!). Udział w warsztatach jest bezpłatny, obowiązują zapisy na maila koordynatorki: barbara.swadzyniak@ikm.gda.pl. Rekrutacja trwa do 9 listopada.

PRZECZYTAJ PUBLIKACJĘ PODSUMOWUJĄCĄ PROJEKT

Bezpłatny cykl warsztatów herstorycznych organizowanych przez Instytut Kultury Miejskiej kierowany jest do nauczycieli i nauczycielek ze szkół po podstawowych i ponadpodstawowych. W szczególności uczących takich przedmiotów jak historia, język polski, historia sztuki, wiedza o społeczeństwie czy wiedza o kulturze. Warsztaty rozpoczną się 10 listopada i potrwają do połowy grudnia. Wsparcie merytoryczne nad projektem sprawuje Fundacja Muzeum Historii Kobiet.

Jaki procent podręcznikowych opowieści o czasach przeszłych zajmują opisy bitew i wojen, a ile jest w nich miejsca na historię życia prywatnego, społecznego i gospodarczego? Gdzie podziały się te wszystkie kobiety, które były tu przed nami? Dlaczego prawie nic nie wiemy o historii połowy wszystkich ludzi na ziemi?

Wszechstronne warsztaty herstoryczne (od her-story, „jej historia” zamiast konwencjonalnej his-story „jego historia”) poprowadzą wybitne znawczynie tematu i działaczki: historyczki, trenerki, pedagożki, aktywistki, publicystki: Anna Kowalczyk, Katarzyna Dworaczyk, Agnieszka Jankowiak-Maik (Babka od histy), prof. Iwona Rutkowska-Chmura i Anna Zielińska-Fedoruk.

Projekt składa się z serii warsztatów, podczas których uczestnicy i uczestniczki zapoznają się z różnymi metodami i narzędziami przydatnymi do nauczania historii oraz przedmiotów humanistycznych, a także wymyślą propozycje projektów herstorycznych, bądź przykładowe scenariusze zajęć do realizacji w szkołach. Na kanwie pomysłów oraz doświadczeń nauczycieli i nauczycielek biorących udział w projekcie, powstanie końcowa ogólnodostępna publikacja, która będzie służyła później innym szukającym ,,brakującej połowy dziejów”. Każda osoba uczestnicząca w projekcie otrzyma certyfikat ukończenia szkolenia oraz dostęp do przydatnej literatury. Na koniec cyklu przewidziano spotkanie podsumowujące, data zostanie ustalona wspólnie po rozpoczęciu warsztatów.

Projekt sfinansowany z środków Miasta Gdańska w ramach programu EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK.

Harmonogram warsztatów „Brakująca połowa gdańskich dziejów”

10.11 (czwartek) 15.00-19.00, Katarzyna Dworaczyk – „Herstoria – jak myśleć herstorycznie, jak mówić herstorycznie i jak herstorycznie działać”

16.11 (środa) 15.00-18.15, dr hab. prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska – Niegodne historii? Gdzie się podziały wszystkie nasze bohaterki?

24.11 (czwartek) 15.00-18.15, Agnieszka Jankowiak-Maik (,,Babka od histy”) – W kierunku historii sprawiedliwej, czyli herstoria w szkole

1.12 (czwartek) 15.00-17.00 oraz [ZMIANA DATY] 4.12 (sobota) 11.00-13.00, Anna Zielińska-Fedoruk – Lokalne herstorie – w szkole i w mieście, Spacer po Starym i Głównym Mieście poprzedzony częścią warsztatową

5.12 (poniedziałek) 15.00-18.00, Anna Kowalczyk – Brakująca połowa dziejów” – jak ją dopisać i skutecznie opowiedzieć?

11.12 (niedziela), 12.00-17.00, spacer po Stoczni Gdańskiej śladami Pracownic i Działaczek z Anną Miler oraz spotkanie podsumowujące projekt

*Tytuł całego projektu nawiązuje do książki autorstwa Anny Kowalczyk ,,Brakująca połowa dziejów” (W.A.B, 2018).

Wszystkich zainteresowanych projektem prosimy o przeczytanie REGULAMINU warsztatów.

Udział jest bezpłatny, jednak liczba miejsc ograniczona. Wymagany jest udział w całości spotkań (indywidualne przypadki prosimy zgłaszać do koordynatorki projektu, Barbary Swadzyniak).

Zgłoszenia (imię, nazwisko, nauczane przedmioty, dane szkoły/szkół oraz zawarte w Regulaminie deklaracje: zapoznania z Regulaminem, udziału we wszystkich warsztatach oraz RODO) przyjmowne są do 9.11.2022 r. na adres e-mail koordynatorki projektu: barbara.swadzyniak@ikm.gda.pl

Instytut Kultury Miejskiej jest wpisany do Rejestru Instytucji Szkoleniowych prowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku. RIS nr 2.22/00102/2017, co wiąże się z możliwością wystawienia końcowego certyfikatu za odbycie szkolenia.

SZCZEGÓŁOWY OPIS WARSZTATÓW I BIOGRAMY PROWADZĄCYCH

10.11 (czwartek) 15.00-19.00, Katarzyna Dworaczyk – Herstoria – jak myśleć herstorycznie, jak mówić herstorycznie i jak herstorycznie działać

W trakcie spotkania opowiemy o herstorycznym zapleczu. Co takiego potrzebujemy wiedzieć (i czy), dlaczego herstoria jest tak ważna, co ma wspólnego z ruchem feministycznym i jak sprawić, by była naszą codziennością. Opowiemy też o tym, skąd czerpać pomysły? Co i jak uwieczniać? Jak przygotować wnioski? Gdzie znajdować konkursy i najważniejsze, jak odbierać argumenty na „nie” i widzieć za nimi „tak” dla czegoś innego?

Na warsztat weźmiemy te zrealizowane i te niezrealizowane projekty, które tworzyła i współtworzyła Katarzyna Dworaczyk. Zejdziemy też jeszcze głębiej, ponieważ to, co przeszkadza nam realizować swoje pomysły, to bardzo często mur, który sami/same stawiamy. Jak to zmienić? Zmieniając przekonania.

Współczesne kobiety słyszą, że cały świat stoi przed nimi otworem, że pierwsze feministki wytyczyły szlaki, kobiety z poprzednich wieków osiągnęły tak wiele, choć nie brakowało wyzwań. Czy to nas motywuje? Korzystają z możliwości? A może lojalność wobec trudu kobiet z rodu nam na to nie pozwala? Na koniec przyjrzymy się też temu, jak nasze wzorce społeczne, wdrukowane głęboko w podświadomość nie pozwalają nam brać, żyć lekko i czerpać ze swoich sukcesów.

Katarzyna Dworaczyk – autorka, trenerka, mediatorka, wiceprezeska Fundacji Miejsce Ludzi. Pracuje w obszarze rozwiązywania konfliktów, transformacji przekonań oraz uzdrawiania traumy dziedziczonej. Publikuje w temacie rodzicielstwa, konfliktów, złości i traumy. Jest autorką książek „Konflikty w rodzinie”,”Minimediacje”,”Kim chciałaś być, gdy byłaś dzieckiem? Dzieckiem.”, “Wszystko co jest teraz, zaczęło się tam”, „Hersorie 1918/1919”. Obecnie pracuje nad biografią Aleksandry Banasiak – bohaterki Poznańskiego Czerwca, a także opracowywaniem sesji terapeutycznych: historie klientek i klientów – jak przekonania i dziedziczone historie wpływają na podejmowanie przez nas wybory, jak kształtują nas i całe społeczeństwa.

16.11 (środa) 15.00-18.15, dr hab. prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska – Niegodne historii? Gdzie się podziały wszystkie nasze bohaterki?

Podczas warsztatów zostaną przedstawione najważniejsze wyniki dwóch dużych projektów badawczych „Niegodne historii. O nieobecności i stereotypowych wizerunkach kobiet w świetle podręcznikowej narracji historycznej” oraz „Gender w podręcznikach”, w których krytycznie przeanalizowano przekazy dotyczące kobiecości i męskości w podstawach programowych i podręcznikach do wszystkich przedmiotów i na wszystkich etapach edukacji – ze szczególną uwagą skierowaną na historię. Warsztaty są oparte o metodę krytycznej analizy „ukrytego programu”, czyli demaskowania stereotypów, uprzedzeń i dyskryminujących ze względu na płeć praktyk w codzienności szkolnej oraz w myśleniu i zachowaniach nauczycielek i nauczycieli. To z kolei jest

punktem wyjścia do emancypacyjnego procesu opartego na trzech krokach, którego efektem jest zwiększenie wrażliwości oraz rozwijanie nauczycielskich kompetencji z uważnością na perspektywę i głos wszystkich osób uznawanych za „inne”, „dziwne” czy „gorsze” – zarówno w przeszłości, jak i współcześnie. Warsztat zawiera komponenty edukacji antydyskryminacyjnej i równościowej.

dr hab. prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska (Wydział Studiów Edukacyjnych UAM) – pedagożka, socjolożka, edukatorka antydyskryminacyjna, kierowniczka, badaczka i konsultantka projektów z zakresu ukrytych funkcji edukacji, przeciwdziałania przemocy motywowanej stereotypami, edukacji antydyskryminacyjnej oraz studiów nad historią kobiet. Członkini Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Zespołu Pedagogiki Młodzieży oraz Sekcji Pedagogiki Krytycznej przy KNP PAN, Rady Naukowej Interdyscyplinarnego Centrum Badań Płci Kulturowej i Tożsamości UAM i zespołu „Gdy Nauka Jest Kobietą UAM”. Współzałożycielka i członkini grupy badawczej Płeć i Edukacja – Gender and Education. Opiekunka Koła Naukowego Edukacji Równościowej „Emancypacja” UAM. Współpracowniczka instytucji państwowych, samorządowych oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz równego traktowania. Członkini Zespołu ds. Polityki Równości i Różnorodności Miasta Poznania oraz Zespołu Sterującego Polityki Oświatowej dla miasta Poznania 2030. Przewodnicząca rady Fundacji Ja, Nauczyciel. Współtwórczyni, kierowniczka i wykonawczyni projektów: „Niegodne historii. O nieobecności i stereotypowych wizerunkach kobiet w świetle podręcznikowej narracji historycznej w gimnazjum”, “Entuzjastki pedagogiki i edukacji”, “Gender w podręcznikach”, “Być dziewczyną – być chłopakiem i przetrwać. Płeć i przemoc w narracjach młodzieży”, “Lights4Violence. Lights, Camera and Action Against Dating Violence”, “Mądrość, odwaga i entuzjazm. Pierwsze uczone Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939”. Współkuratorka wystawy: “Naukowczynie – pierwsze kobiece kariery uniwersyteckie w Poznaniu” (Poznańskie Centrum dziedzictwa/Galeria Śluza).

24.11 (czwartek) 15.00-18.15, Agnieszka Jankowiak-Maik (,,Babka od histy”) – W kierunku historii sprawiedliwej, czyli herstoria w szkole

W czasie warsztatu porozmawiamy o barierach i wyzwaniach szkolnej edukacji herstorycznej oraz stworzymy strategię skutecznego włączania historii kobiet do szkolnej narracji. Zastanowimy się nad (nie)obecnością kobiet w podstawach programowych, podręcznikach i materiałach dydaktycznych. Uczestnicy i uczestniczki poznają teksty źródłowe, gry edukacyjne, aplikacje oraz bibliografię przydatne w budowaniu warsztatu pracy na różnych poziomach edukacyjnych. Zaproponowane zostaną konkretne ćwiczenia, zadania i projekty, które można wykorzystać na lekcjach po to, by narracja historyczna stała się równościowa, sprawiedliwa i… zwyczajnie ciekawsza!

Agnieszka Jankowiak-Maik – nauczycielka i influencerka (Babka od histy), laureatka Nagrody im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”, Medalu Wolności Słowa, tytułu Wielkopolski Nauczyciel Roku 2021. W 2021 roku znalazła się na liście „50 Śmiałych” Wysokich Obcasów za sprzeciw wobec reformy edukacji. Liderka programu „Mobilny historyk” i “Mobilny Wosowiec” Wydawnictwa Operon, prowadząca kursy i szkolenia dla nauczycielek/li, autorka programów zajęć antydyskryminacyjnych. Była redaktorka naczelna portali historycznych CiekawostkiHistoryczne.pl i TwojaHistoria.pl, autorka książki “Historia, której nie było”. Promotorka nowoczesnych metod nauczania, społeczeństwa obywatelskiego i kobiecej strony historii. Organizatorka i współorganizatorka licznych akcji społecznych (m.in. Narada Obywatelska o Edukacji, Powtórka w parku, Debata w Teatrze). Członkini think-tanków edukacyjnych – Sieć Organizacji Społecznych “Edukacja” oraz Instytutu Strategie 2050.

1.12 (czwartek) 15.00-17.00 oraz [zmiana daty] 4.12 (sobota) 11.00-13.00, Anna Zielińska-Fedoruk – Lokalne herstorie – w szkole i w mieście, Spacer po Starym i Głównym Mieście poprzedzony częścią warsztatową

Lokalne herstorie i ich wykorzystanie na lekcji – na warsztatach przyjrzymy się postaciom kobiecym związanych z Gdańskiem i zastanowimy się jak wpleść ich życiorysy w tematy związane ze zmianami historycznymi, gospodarczymi czy społecznymi. Poszukamy źródeł i zrobimy burzę mózgów gdzie

szukać informacji o dawnych gdańszczankach. Warsztat uzupełnimy poprzez spacer po Starym i Głównym Mieście Gdańsku gdzie jednocześnie będziemy szukać śladów herstorii.

Ania Zielińska-Fedoruk – historyczka, archeolożka, absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Działaczka w grupie społecznej Metropolitanka, twórczyni i autorka trasy Prekursorek po Starym i Głównym Mieście w Gdańsku, przewodniczka po terenach postoczniowych. Opracowywała m.in. herstoryczną trasę gdańskich emancypantek w ramach wydarzenia „100 lat Gdańszczanki! Za Stulecie Praw Wyborczych!” czy trasę śladami Żydówek po Gdańsku. Edukatorka i twórczyni programów edukacyjnych i scenariuszy lekcji z zakresu historii, antydyskryminacji i przedsiębiorczości. Koordynatorka projektów edukacyjnych i kulturalnych, współpracuje także przy projektach międzynarodowych. Autorka licznych biogramów kobiet zasłużonych dla Gdańska i Pomorza. Współautorka tekstów do zaktualizowanej aplikacji Stocznia jest kobietą. Jedna z pomysłodawczyń i realizatorek serii podcastów pt. „Pionierki” o nieprzeciętnych kobietach z Pomorza.

5.12 (poniedziałek) 15.00-18.00, Anna Kowalczyk – Brakująca połowa dziejów – jak ją dopisać i skutecznie opowiedzieć?

Na koniec cyklu skupimy się na praktycznej stronie realizacji projektów. Dlaczego nadal warto pisać „brakującą połowę dziejów”? Jakie inicjatywy herstoryczne odniosły sukces i dlaczego? Jak połączyć herstoryczne idee i świetne pomysły z twardą rzeczywistością finansowo-logistyczną? Jak zainteresować nimi media i lokalne społeczności? Porozmawiamy o wsparciu i motywacji, zarówno dla Was jako inicjatorów i inicjatorek oraz budowaniu świadomości herstorycznej oraz kwestiach praktycznych – pozyskiwaniu sojuszniczek i sojuszników oraz finansowania na projekty i inicjatywy herstoryczne. Zastanowimy się, jakie formy wyrazu sprzyjają promowaniu herstorii oraz przyjrzymy się wizualności i skuteczności różnych inicjatyw.

Anna Kowalczyk – dziennikarka, publicystka i pisarka specjalizująca się w historii kobiet. Autorka bestsellerowej “Brakującej połowy dziejów. Krótkiej historii kobiet na ziemiach polskich” pierwszej popularnonaukowej syntezy historii kobiet w Polsce od pradziejów do współczesności. Ambasadorka akcji “Gdzie się podziały nasze patronki?” zachęcającej szkoły do przybierania imion zasłużonych kobiet. Współtwórczyni polsko-niemieckiej inicjatywy muzyczno-herstorycznej “Das Moderne Moedel/Nowoczesna Dziewczyna”. Członkini rady Fundacji Humanity In Action. Współwłaścicielka i CEO Agencji Kreatywnej FLAMINK.