Podsumowujemy zeszłoroczne Przestrzenie Sztuki – Taniec! 

Program gdańskich Przestrzeni Sztuki – Taniec został zbudowany wokół idei zrównoważonej produkcji sztuki i to hasło przyświecało realizacji poszczególnych projektów w ramach programu.

Działania były zorientowane na wsparcie środowiska tanecznego w zakresie aktywności artystycznej, edukacyjnej i społecznej, jak również rozszerzanie oferty z zakresu sztuki tańca i choreografii dla szerszej publiczności. Zaproszone osoby artystyczne i eksperckie poszukiwały możliwych zmian strategii produkcji artystycznej, skupionej na pracy procesualnej, recyklingu już istniejących idei i nie dążącej do jednorazowych efektów. 

Otwarte nabory

W trakcie zeszłorocznej edycji programu ogłosiliśmy dziesięć otwartych naborów, które miały na celu poszerzenie dedykowanej grupy odbiorców i odbiorczyń. Odbyły się otwarte konkursy na realizację: dwóch Rezydencji Choreograficznych, trzech warsztatów z cyklu Roztańczone Rodziny, Premiery kameralnej i Premiery dużego formatu; oraz na artystyczną dokumentację procesu powstawania premier, prowadzących warsztaty z cyklu ChoreoLAB i uczestników tego cyklu, uczestników Akademii Zrównoważonej Produkcji, a także nabory spektakli na w programie prezentacji i autorskich filmów na pokazy w ramach Kina tańca. W każdym projekcie otrzymaliśmy od kilkunastu do kilkudziesięciu zgłoszeń, spośród których Komisja wybierała osoby i zespoły realizujące poszczególne działania. 

Rezydencje choreograficzne

Realizowane rezydencje choreograficzne miały na celu stworzenie warunków do rozwijania procesów twórczych nie nastawionych na produkcję finalnych dzieł, w których istotnym elementem było włączenie dialogu sztuki tańca i choreografii z innymi dyscyplinami, stąd w programie wzięły udział zespoły artystyczno-badawcze.

Do realizacji pierwszej z dwóch rezydencji choreograficznych została zaproszona w drodze konkursu gdańska artystka Katarzyna Chmielewska-Jankowska, która wraz z choreografką Iloną Trybułą, drugą rezydentką, i współpracującą badaczką dr Hanną Raszewską-Kursą przeprowadziła dwutygodniowy proces badawczo-artystyczny dotyczący twórczości Janiny Jarzynówny-Sobczak. Praca zespołu zakończyła się otwartym pokazem i moderowaną przez kuratorkę Katarzynę Kanię dyskusją z publicznością. 

We wrześniu zrealizowana została druga rezydencja choreograficzna w siedzibie IKM – duetu artystek Karoliny Mielczarek i Małgorzaty Stasiak – również zakończona pokazem dla publiczności. Tym razem choreografki eksplorowały motyw „powrotu do natury” jako sposobu określenia na nowo miejsca człowieka w świecie, a w ich praktyce opartej na performatywności pisania i pracy ze słowem towarzyszyła językoznawczyni prof. Joanna Pędzisz. 

Rezydencje wsparły proces powstawania prac choreograficznych, które następnie zostały włączone do programu prezentacji spektakli. 

Więcej o rezydencjach

Premiery spektakli

Jesienią w siedzibie instytucji partnerskiej – Stacji Orunia Gdańskiego Archipelagu Kultury – zorganizowaliśmy dwie premiery: kameralną i dużego formatu. Format konkursu na realizację obu premier został stworzony z myślą o wspieraniu choreografów i choreografek w rozwijaniu ich artystycznego języka i poszukiwań bez konieczności przygotowywania zupełnie nowego spektaklu, a raczej w oparciu o recykling lub rozwój już istniejących projektów.

Zgłaszane w otwartym naborze projekty uwzględniały specyfikę produkcji zrównoważonej, w tym recykling używanych materiałów lub ekologiczne rozwiązania techniczne. Wskazując na te standardy pracy, chcieliśmy promować ogólne założenie programu, jakim jest ukierunkowanie na myślenie bardziej świadome i ekologiczne w kontekście całego systemu produkcji artystycznych.    

Do realizacji premiery kameralnej zostali zaproszeni Artur Grabarczyk i Stanisław Bulder z h.art company, którzy pracowali nad „MIAZGĄ”. Spektakl zbudowany był wokół tematu procesów neurologicznych i fizjologicznych, skoncentrowanych w ośrodkowym układzie nerwowym człowieka.

Próby do spektaklu „Watch me!” prowadziła Magdalena Jędra, autorka koncepcji choreograficznej premiery dużego formatu. Artystka współpracowała z zespołem gdańskich artystów i artystek: Agatą Gregorkiewicz, Katarzyną Pastuszak, Piotrem Stankiem, Anną Steller i Anną Zglenicką (osoby performujące) oraz Mac Lewandowskim / DiV4 (autor muzyki). Zespół poddał refleksji temat patrzenia i bycia obserwowanym jako aktu kontroli i manifestacji władzy, ale też indywidualnej sprawczości.

Obie prace zostały dwukrotnie zaprezentowane publiczności. Pokazom towarzyszyły prelekcje i spotkania z artystami i artystkami, moderowane przez kuratorkę programu, Katarzynę Kanię. 

Więcej o premierach

Po konsultacjach z artystami biorącymi udział w pracy nad spektaklami, powstał też nowy format archiwizacji: fotograficzna i filmowa dokumentacja procesu. Wyłoniona w otwartym naborze Maria Łozińska przygotowała trzy krótkie filmy multimedialne z procesu powstawania „MIAZGI” Grabarczyka i Buldera, a Magdalena Mosiewicz wykonała serię autorskich fotografii z przebiegu prób i prezentacji „Watch me!” Magdaleny Jędry, dzięki czemu powstało dodatkowe archiwum premierowych wydarzeń. 

Akademia Zrównoważonej Produkcji 

Akademia Zrównoważonej Produkcji to 1,5-letni projekt skierowany do grup producenckich, którego celem jest rozwój zawodowy pod okiem zaproszonych mentorów i mentorek. Program ma na celu podniesienie kompetencji, konstruktywną analizę warunków zawodowych w odniesieniu do konkretnych praktyk, a także integrację i wzmocnienie pozycji grup producenckich na rynku pracy i sztuki. 

Program pierwszego zjazdu Akademii, który odbył się w październiku w Mikoszewie pod Gdańskiem, skoncentrowany był na potencjale współpracy między kulturą a biznesem. Wyłonione w otwartym naborze osoby uczestniczące reprezentowały jeden z dwóch wspomnianych obszarów, oraz wzięły udział w warsztatach i prelekcjach (prowadzące: Aleksandra Bożek-Muszyńska, Agata Lewandowska) w ramach trzydniowego zjazdu. W 2025 roku planowane są kolejne dwa zjazdy uczestników i uczestniczek Akademii. 

Opiekunką merytoryczną programu jest kuratorka i międzynarodowa menadżerka tańca, Julia Asperska.

Więcej o Akademii

Roztańczone Rodziny  

W ramach programu odbył się cykl niedzielnych, otwartych na zabawę i spontaniczność, warsztatów tanecznych dla rodzin z dziećmi w wieku od kilku lat.

Międzypokoleniowe warsztaty były okazją do poszukiwania nowych metod edukacyjnych poprzez choreografię i pracę z ruchem, a zajęcia poprowadziły wyłonione w otwartym naborze: Aniela Kokosza (warsztaty „Uwaga, ciało!”) oraz trójmiejskie artystki Tatiana Dziewanowska („Moje siedem kończyn”) i Dana Chmielewska („Różdżki i moce”). Rodzinne warsztaty w tym cyklu kontynuowane będą w kolejnym roku programu.

W ramach Roztańczonych Rodzin powstały też kilkuminutowe filmy do Media-Biblio-teki, multimedialnej bazy narzędzi choreograficznych, która jest dostępna na stronie internetowej programu. Do skorzystania z zasobów Media-Biblio-teki zapraszamy nie tylko rodziny, ale też kadry przedszkolne, osoby opiekuńcze i pedagogów, pracujących na co dzień z dziećmi, którzy szukają inspiracji do rozwoju własnych metod pracy.

Więcej o Roztańczonych Rodzinach

Roztańczone Rodziny to ogólnopolski program o wieloletniej tradycji (w 2025 roku mija piętnaście lat od jego powołania w Poznaniu, a obecnie wydarzenia dzieją się równolegle w kilku polskich miastach), realizowany we współpracy z Fundacją Performat. Opiekunką merytoryczną jest choreografka i badaczka Hanna Bylka-Kanecka, a producentką kreatywną programu Karolina Wycisk. Więcej informacji o Roztańczonych Rodzinach w Gdańsku, Poznaniu i Krakowie jest dostępne tutaj.

Prezentacje spektakli 

Podczas konsultacji środowiskowych trójmiejska społeczność tancerzy i tancerek mówiła o potrzebie tworzenia przestrzeni do prezentacji gotowych już prac. Dlatego program prezentacji pozwalał na eksploatowanie powstałych już spektakli, a w związku z  tym na świadome rozwijanie języka artystycznego twórców i twórczyń. 

W siedzibach gdańskich instytucji kultury, Stacji Orunia GAK, Klubie Żak i Muzeum Narodowym w Gdańsku, w październiku i listopadzie odbyły się prezentacje siedmiu spektakli wybranych na podstawie otwartego naboru, oraz dwóch spektakli artystek zaproszonych na rezydencje choreograficzne. 

W programie znalazły się zarówno propozycje plenerowe dla rodzin („Las i Ludzie” Magdy Jędry), dla najmłodszych dzieci („Frajda Granda Bzik” Kolektacza), jak i spektakle dla dorosłych widzów. Na scenie zobaczyliśmy choreograficzne duety („Goździk w pustej muszli” Aleksandry Bożek-Muszyńskiej i „STRETCHING” Liwii Bargieł-Kiełbowicz i Bartłomieja Kiełbowicza) i trójmiejskie zespoły taneczne: Artura Grabarczyka i h.art company z “Niesamowicie Blisko”, oraz  zespół Hertz Haus z „Hotelem H. ****”. Z kolei w przestrzeni muzealnej, w Pałacu Opatów, Oddziale Muzeum Narodowego w Gdańsku, zostały zaprezentowane „Rzeźbiary” Magdy Fejdasz i Weroniki Pelczyńskiej występujących z ramienia praktyk siostrzeństwa. 

W ramach programu prezentacji odbyła się też premiera „Janina. Ona i one” w choreografii Katarzyny Chmielewskiej-Jankowskiej w Klubie Żak, a także pokaz „taniec N* – nieskończony, naprawczy, natury” Karoliny Mielczarek i Małgorzaty Stasiak, artystek zaproszonych wcześniej na rezydencje choreograficzne w IKM-ie.

Więcej o prezentacjach spektakli

ChoreoLABy

ChoreoLAB to cykl trzydniowych warsztatów w formule laboratorium dla osób profesjonalnie zajmujących się choreografią, tańcem i sztukami performatywnymi. Jego celem jest umożliwienie pogłębionej praktyki twórczej, poszerzanie kompetencji zawodowych oraz stworzenie przestrzeni na wspólne, niespieszne poszukiwania w szerszym gronie profesjonalistek i profesjonalistów tańca i ruchu. 

W ubiegłym roku odbyły się dwa warsztaty performatywne, prowadzone przez artystki wyłonione z open calla: Bożnę Wydrowską, pracującą z elementami kultury ballroom i proponującą spojrzenie na ciało jako narzędzie zmiany społecznej i politycznej, oraz Marię Stokłosę, której warsztaty „Wszystko solo wszystko wspólne” oparte były na metodach rozwijania indywidualnych poszukiwań ruchowych i improwizacji.  

Opiekunką merytoryczną programu jest gdańska artystka Dana Chmielewska.

Więcej o ChoreoLABach

Kino tańca

Program gdańskich Przestrzeni Sztuki – Taniec zakładał także spotkanie dwóch mediów – języka tańca i filmu, oraz poszukiwanie sposobu na zrównoważone podejście do interdyscyplinarnej produkcji artystycznej. Dlatego w listopadzie zaprezentowaliśmy sześć filmów tanecznych na seansie w Kinie IKM, wyłonionych w drodze otwartego konkursu, a prezentacjom towarzyszyło spotkanie z twórcami i twórczyniami filmów, którzy dzielili się różnym doświadczeniem pracy w warunkach scenicznych lub planu filmowego.  

W Kinie tańca prezentowane były autorskie filmy: „100m” Moniki Szpunar, „Years of Silence” Agnieszki Brzezińskiej, „Ilha de Árvores / Island of Trees” Joanny Gruntkowskiej, „VARUPTA KUNDALA” Natalii Lis, „Portrety beznadziejne – spektakl usieciowiony” trójmiejskiego zespołu tanecznego Hertz Haus oraz „Rebeka” Mariusza Krawczyka i Magdy Jędry, również artystów pochodzących z Trójmiasta.  

Więcej o Kinie tańca

Wydarzenie wspólne z Operatorami

25 listopada w siedzibie IKM odbyło się także spotkanie Operatorów i przedstawicieli Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca, IKM oraz GAK w formule hybrydowej. Celem spotkania było przyjrzenie się komunikacji działań, a także wypracowanym w gronie partnerów, bardziej ekologicznym i długofalowym, strategiom produkcji różnych formatów działań w programie Przestrzenie Sztuki – Taniec. 

Podsumowanie

Reasumując, na ubiegłoroczną edycję programu, realizowaną przez Instytut Kultury Miejskiej, złożyło się około trzydziestu wydarzeń, a w tym:

– 2 premiery prac choreograficznych realizowanych z inspiracji ideą zrównoważonego rozwoju,

– 2 rezydencje choreograficzne,

– 2 ChoreoLaby – coachingi dla osób profesjonalnie zajmujących się tańcem,

– 11 prezentacji spektakli tanecznych realizowanych we współpracy ze Stacją Orunia GAK,

– 6 pokazów filmowych i spotkanie w ramach Kina tańca,

– 6 warsztatów z cyklu Roztańczone Rodziny wraz z nagraniami do Media-Biblio-teki programu, realizowanych we współpracy z Fundacją Performat,

– 1 zjazd uczestników Akademii Zrównoważonej Produkcji.

Program ten tworzyły przede wszystkim osoby z lokalnego środowiska tańca  – w realizację poszczególnych projektów zaangażowanych było ponad sześćdziesiąt osób artystycznych – ale w wydarzeniach otwartych dla publiczności i warsztatach brały udział osoby z całej Polski. Promocja twórczości artystek i artystów niezależnych, a także wsparcie lokalnego środowiska wpisują się w ogólne założenia Przestrzeni Sztuki – Taniec, jakimi są budowa i wzmacnianie sceny tańca i choreografii, a także długofalowych współprac między instytucjami i innymi podmiotami kultury.  W odpowiedzi na ogólny brak scen dedykowanych tańcowi, na bieżąco też udostępnialiśmy bezpłatnie sale i infrastrukturę IKM-u lokalnym choreografkom i choreografom na realizację prób i warsztatów. Prowadziliśmy również regularne działania we współpracy z Partnerem – Stacją Orunia GAK, który zrealizował prezentacje spektakli w swojej siedzibie. 

Obejrzyjcie film Łukasza Unterschuetza zrealizowany we współpracy z Janem Ruskiem, żeby zobaczyć podsumowanie projektów realizowanych w ciągu całego roku. 

Towarzyszyliście nam podczas pokazów, rozmów i warsztatów. W IKM-ie i partnerskiej Stacji Orunia GAK gościliśmy na wydarzeniach programu ponad siedemset osób, Widzek i Widzów – dziękujemy za Waszą obecność! 

Do zobaczenia w edycji 2025 programu Przestrzenie Sztuki – Taniec!

_____

Program Przestrzenie Sztuki – Taniec jest finansowany ze środków Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowany przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Operatorem programu w Gdańsku w latach 2024–2025 jest Instytut Kultury Miejskiej.

Producentki kreatywne programu: Karolina Wycisk, Ula Zerek