Dawny urnowy cmentarz krematoryjny, Szubieniczna Góra, Gdańsk

7 października 2018, 12:00 - 7 października 2018, 19:00

Pierwsza stała realizacja Julity Wójcik w Gdańsku powstanie w miejscu dawnego urnowego cmentarza krematoryjnego, który znajdował się na Szubienicznej Górze w dzielnicy Wrzeszcz. Jej Ekonomiczne epitafiato instalacja site-specific, która powstaje w ramach Miejsc #3, projektu Instytutu Kultury Miejskiej. Otwarcie instalacji z udziałem artystki odbędzie się 7 października. Wstęp wolny. 

Początkowo zaprosiłam Julitę do realizacji pracy na terenie dawnego stadionu Lechii zaznaczając jednak, że miejsce to ma bardzo ciekawy kontekst historyczny – znajduje się bowiem tuż obok, a po części wręcz na terenie dawnego cmentarza. Wspinając się na Szubieniczną Górę zboczem wzdłuż muru okalającego stadion natrafiamy nie tylko na pozostałości nagrobków, ale też na tzw. „sektor leśny”. Jest to wyłom w murze, który w przeszłości wykorzystywali ci kibice, których nie stać było na kupno biletów na mecz. Praca Julity mówi głównie o ekonomii, ale w swojej formie nawiązuje również do śladów pozostawionych przez kibiców piłkarskich na murze stadionu

– mówi Natalia Cyrzan, kuratorka cyklu.

 

EKONOMICZNE EPITAFIA, Julita Wójcik

początek instalacji o godz. 12.00

U podstaw założenia cmentarza urnowego, który powstał w 1914 roku (po 16 latach starań) leżały powody ekonomiczne – wprowadzenie tańszych pochówków i oszczędność miejsca. Pochówek urnowy to pochówek ekonomiczny. Tak jak klasa ekonomiczna w samolocie. Na przełomie XIX i XX wieku ekonomia swoim zasięgiem objęła całość ludzkiej egzystencji, aż po grób. Obniżyła koszty chowania zmarłych – racjonalizując i efektywniej wykorzystując kosztowne grunty w obrębie rozrastających się miast. Cmentarz urnowy to ekonomiczna wersja tradycyjnego cmentarza. Oszczędna w środkach oraz w formie. Taki cmentarz to wyraz wiary, iż nawet to, co po śmierci, może podlegać prawom ekonomii.

Ten konkretny cmentarz jest również świadkiem tego, co się może wydarzyć, gdy dochodzi do kryzysu doktryny ekonomicznej. Powstał w przededniu upadku XIX-wiecznego porządku polityczno-ekonomicznego i wybuchu I wojny światowej, funkcjonować przestał w 1945 roku, tuż po zakończeniu II wojny światowej w wyniku, której ustalił się nowy XX-wieczny ład ekonomiczny.

Wiara w wiedzę i doświadczenie ekonomistów, wiara w moc ekonomii jako nauki opartej na matematycznym aparacie trwała nieprzerwanie do końca XX wieku. Obecne napięcia, niepokoje, dochodzenie do głosu populistów i odradzanie się dawno niesłyszalnych nacjonalizmów, to efekt wyczerpania się mocy sprawczej neoliberalnej doktryny ekonomicznej. To kryzys przekonań, że biegli w prawach ekonomii technokraci strzegą przestrzegania norm i reguł, czuwając nad naszym bezpieczeństwem. Panujący dziś kryzys ekonomiczny wybuchł w 2008 roku. Potwierdził go guru światowej ekonomii Alan Greenspan – wieloletni przewodniczący Systemu Rezerw Federalnych Stanów Zjednoczonych, przyznając przed komisją senatu USA, że nie rozumie tego, co się stało i nie wie dlaczego wolny rynek się załamał. Stwierdził też, że jego wizja świata, jego ideologia – pozostawienie sił rynkowych własnemu działaniu – była mylna i przestała działać.

Od tego momentu każdy śmiertelnik musi na powrót być czujnym. Nie może już ufać doświadczonym ekspertom finansowym. Sam stale musi śledzić kursy walut i nieufnie patrzeć na każdą ofertę rynkową. Nieprzerwanie doglądać i pilnować praw socjalnych oraz reguł kierujących światową gospodarka.

Epitafia ekonomiczne są wyrazem narastającego niepokoju wynikającego z odradzających się konfliktów ekonomicznych, których przyczyną jest upadek neoliberalnej doktryny. To brak wiary w to, iż upadłe idee ekonomiczne mogą być źródłem nadziei na przyszłość. Epitafia odwołują się do ostrzegawczej funkcji, jaką pełniła Szubieniczna Góra.

napisała o swojej pracy Julita Wójcik

REQUIEM DLA SZUBIENICZNEJ GÓRY, Emiter

godz. 18.00

Requiem to pierwotnie kompozycja mszalna zamawiana za spokój duszy zmarłych. Z czasem utwór żałobny stał się autonomiczną formą muzyczną oddaloną od liturgii, a przeznaczoną do wykonań koncertowych. Tą formę dedykowano osobom o wysokim statusie społecznym oraz materialnym.

„Requiem dla Szubienicznej Góry” to utwór dedykowany miejscu. Przy pomocy dostępnych technologii, elektroniki powstanie muzyka – echo związane z miejscem, z jego historią, korespondujące jednocześnie z pracą Julity Wójcik „Ekonomiczne epitafia” – opowiada artysta i dodaje – To idea dla powstania „utworu – środowiska”, łączącego elektronikę, field recording, pracę na abstrakcyjnych dźwiękach oraz głosach – to muzyka spotykająca się z dźwiękami miejsca

Więcej o artystach

Julita Wójcik – artystka urodzona (1971), mieszkająca i pracująca w Gdańsku. Ukończyła studia na wydziale rzeźby gdańskiej ASP (1997). Performerka, autorka akcji artystycznych. Laureatka Paszportu Polityki za rok 2012. Autorka m.in. „Tęczy” na Placu Zbawiciela (2012-2015), szydełkowanego „Falowca” (2006), czy „Obierania ziemniaków” (2001). Jej prace znajdują się w licznych publicznych kolekcjach.

Emiter – artysta i producent muzyczny obszaru elektroniki i muzyki improwizowanej. Twórca instalacji dźwiękowych, słuchowisk radiowych, muzyki do filmów spektakli, wystaw i przestrzeni publicznych. Muzyk w projektach: niski szum, MAPA, Trys Saules. Słuchacz i uczestnik muzycznychwarsztatów w kraju i zagranicą m.in.: warsztaty Le Quan Ninha, Andrew Sharpleya, Johna Butchera, Robina Minarda. Członek Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej. Stypendysta Uniwersytetu Sztuki w Berlinie, finalista konkursu Netmage International Multimedia Festival w Bolonii, stypendysta Marszałka Województwa Pomorskiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2011) i Fundacji Wyszehradzkiej (2012).


Miejsca #3, 7 października 2018

12.00 początek instalacji: Julita Wójcik, Ekonomiczne epitafia (instalacja site-specific, realizacja stała)Emiter, 18.00 Requiem dla Szubienicznej Góry (koncert)

Lokalizacja: Dawny urnowy cmentarz krematoryjny, Szubieniczna Góra, Gdańsk

www.miejsca.euwww.facebook.com/MiejscaIKM

Organizator: Instytut Kultury Miejskiej
Kuratorka cyklu: Natalia Cyrzan | producentki trzeciej edycji: Anna Jankowska, Marta Szlauderbach | identyfikacja graficzna: propermarks.com | zdjęcia: Lucyna Kolendo

Powiązane projekty