O kosmosie: opowieści nauki i popkultury – spotkanie interaktywne / wykład performatywny / film

O kosmosie: opowieści nauki i popkultury – spotkanie interaktywne/wykład performatywny/film 

prowadzenie: Magda Pałka 

14 grudnia, 11.00 – 18.45, IKM, ul. Targ Rakowy 11 

Jesteśmy jednym z pierwszych pokoleń, które nie przeżywa już codziennego spotkania z niebem – stwierdza Marco Bersanelli, włoski astrofizyk. Ponad 80% ludzi na świecie żyje pod niebem zanieczyszczonym światłem, a około jedna trzecia światowej populacji nie jest w stanie zobaczyć Drogi Mlecznej. Niebo dosłownie blednie. Zapraszamy na wydarzenia, które pomogą Wam przypomnieć sobie, jakim wspaniałym doświadczeniem może być spojrzenie w – i myślenie o – gwiazdach. 

PROGRAM WYDARZEŃ

Wielkie nieba. Interaktywne spotkanie o kosmosie 

14 grudnia, godz. 11:00-13:00 

liczba miejsc ograniczona, na spotkanie obowiązują zapisy: hejzkosmosu@gmail.com 

spotkanie skierowane do osób początkujących, 16+ 

Na murze przy dworcu Warszawa Wschodnia ktoś napisał: „Z perspektywy Drogi Mlecznej, wszyscy jesteśmy ze wsi.” Żyjemy 30 000 lat świetlnych od jądra naszej galaktyki, na jej peryferiach, gdzie gęstość występowania gwiazd jest niska. Mamy tylko jedno słońce, podczas kiedy większość układów słonecznych ma dwa lub trzy. Jak wyglądałoby nasze niebo, gdybyśmy znaleźli się na planecie w centrum Drogi Mlecznej? A jak, gdyby zachodziły na nim chociaż dwa słońca? W centrum widoczne są miliony gwiazd, u nas tylko kilka tysięcy. W takim miejscu noc – mimo wschodów i zachodów – z pewnością nigdy by nie nadeszła.  

Szacuje się, że w obserwowalnym wszechświecie, czyli tej części wszechświata, którą jesteśmy w stanie zobaczyć (oczywiście nie gołym okiem), istnieje minimum 100 miliardów galaktyk, bilion bilionów gwiazd i 10 bilionów bilionów planet. Jest tu więc zdecydowanie dużo miejsca na zadziwiające, zachwycające, a czasem i przerażające zjawiska.  

Podczas spotkania prześledzimy wybrane wyobrażenia na temat kosmosu, a także część tego, co już o nim na pewno wiemy. Zaprosimy Was do aktywnego udziału: będziemy czytać na głos fragmenty książek, wspólnie słuchać interpretacji dźwięków kosmosu, oglądać zdjęcia i filmy, wybierać tematy do refleksji. Razem stworzymy fragmentaryczną, być może trochę chaotyczną, opowieść o współczesnym postrzeganiu nieba.  

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

Sąsiedzi z Proxima b. Wykład performatywny o kosmitach 

14 grudnia, godz. 15:00-16:30 

Pod koniec lat 90. setki tysięcy osób spędzały godziny w świecie Alpha Centauri – gry komputerowej, której akcja osadzona jest w tytułowym układzie gwiezdnym. Alfa Centauri to najbliższy nam układ, oddalony o około 4,24 lata świetlne, który tworzą trzy gwiazdy. W grze ostatni przedstawiciele ludzkiej cywilizacji podejmują próbę skolonizowania planety Chiron. Chiron okazuje się żywą, świadomą planetą, która walczy z kolonizatorami przy pomocy swojej flory i fauny, m.in. małych, przypominających larwy organizmów, które atakują mentalnie, wywołując intensywny strach i ból w umysłach przeciwników.  

To tylko jeden przykład z wielu: w drugiej połowie XX wieku planety i mieszkańcy Alfa Centauri stali się bohaterami popkultury. Fascynowała bliskość tego układu: jako cel pierwszej podróży ludzkości poza Układ Słoneczny, jako baza wypadowa w dalsze zakątki wszechświata, jako dom naszych potencjalnych najbliższych sąsiadów. W międzyczasie UFO widział John Lennon, o kosmitach wypowiadał się Dalajlama, Winston Churchill, a nawet Stalin. Większość książek i filmów sci-fi powstawała w okresie, kiedy nie było jeszcze dowodów, że poza naszym Układem Słonecznym istnieją w ogóle inne planety (pierwszą z nich odkryto dopiero w 1992 roku).  

W 2016 roku nauka częściowo dogoniła wyobraźnię: odkryto Proximę b – planetę krążącą wokół gwiazdy Proxima Centauri (w układzie Alfa Centauri). Proxima b jest uważana za planetę typu ziemskiego: prawdopodobnie jest skalista, znajduje się w tzw. strefie zamieszkiwalnej (to znaczy, że może istnieć na niej woda w stanie ciekłym). Badania sugerują, że jeśli posiada atmosferę i pole magnetyczne chroniące przed bardzo silnym promieniowaniem swojej gwiazdy, może istnieć na niej życie. 

Wychodząc więc od inspiracji Alfa Centauri, przyjrzymy się, jak w kulturze przedstawiano kosmitów (od czasów starożytności aż do dziś) oraz co współczesna nauka mówi o możliwości istnienia życia – szczególnie inteligentnego – w kosmosie.  

O prowadzącej spotkanie i wykład:  

Magda Pałka – wielbicielka kosmosu, doktorka nauk o kulturze. Przez 13 lat pracowała w sektorze kultury jako producentka, programerka i inicjatorka zaangażowanych społecznie projektów twórczych, edukacyjnych i badawczych. Obecnie pracuje trenersko i warsztatowo z grupami w obszarze dialogu i różnorodności, wspierając w budowaniu relacji w różnorodnych zespołach i społecznościach lokalnych. Po godzinach uczy się fizyki, żeby coraz więcej rozumieć.  

oprawa wizualna: Agata Stachowiak  

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

Seans filmowy – „Pod skórą”, reż. Jonathan Glazer

14 grudnia, godz. 17.00 – 18.45 

Tajemnicza brunetka (czterokrotnie nominowana do Złotego Globu Scarlett Johansson) przemierza szkockie drogi, polując na samotnych mężczyzn-autostopowiczów. Zwabieni przez atrakcyjną kobietę pasażerowie są usypiani i przewożeni na odludną farmę, gdzie czeka ich szokujący i okrutny los…