Nowe – stare dzielnice. Przymorze, Zaspa i Żabianka oczami mieszkańców Gdańska. Raport z badań

Jak mieszkańcy Przymorza, Zaspy i Żabianki oceniają swoją dzielnicę? Jak się zmieniła? Jakie miejsca uważają za ważne, niebezpieczne, zapomniane…? Na te pytania odpowiada raport z badań studentów i studentek oraz absolwentek socjologii Uniwersytetu Gdańskiego, prowadzonych pod kierunkiem dr Karoliny Ciechorskiej-Kuleszy. Studenci współpracowali z Obserwatorium Kultury działającym przy Instytucie Kultury Miejskiej. Publikacja dostępna jest online w repozytorium IKM: http://bit.ly/nowe_stare_dzielnice_raport.

Przymorze, Zaspa i Żabianka. Te znaczące pod wieloma względami miejsca na mapie Gdańska są efektem wielkiego powojennego przedsięwzięcia architektoniczno-urbanistycznego. Robi wrażenie ich wielkość (terenu i budynków), a także stale zwiększająca się liczba mieszkańców. Dodając do tego położenie – obok atrakcyjnych terenów nadmorskich, mamy wyjątkowo ciekawe i specyficzne dzielnice, które przez pół wieku istnienia nabrały klimatu, czy wręcz ducha miejsca – mówi dr Karolina Ciechorska-Kulesza, adiunkt w Zakładzie Antropologii Społecznej w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego.

Jak się żyje dzisiaj na Przymorzu, Zaspie i Żabiance? Jak zmieniają się te dzielnice? Jak idea powojennych modernistycznych założeń sprawdza się dzisiaj? Czy zaplecze infrastrukturalne, w postaci m.in. placów zabaw, terenów zielonych, osiedlowych domów kultury spełniają swoją rolę, są doceniane przez mieszkańców? Jakie miejsca dla mieszkańców i osób związanych z tymi dzielnicami są ważne i dlaczego? Jakie mają niewykorzystany potencjał, są zapomniane?Jakie są atrakcyjne, a jakie nielubiane, „trudne”, „problemowe”? Czego brakuje do lepszego życia? Czy dzielnice te są czymś więcej niż tylko sypialniami? Czy można wartościowo spędzić tam czas, nie wyjeżdżając „do Gdańska”?

Specyfika tych miejsc wywołuje różne, często sprzeczne skojarzenia i odczucia. Z jednej strony blokowiska, nie przez wszystkich doceniane, niczym niewyróżniające się sypialnie, jakich wiele w całej Polsce. Z drugiej – wciąż atrakcyjne miejsce do zamieszkania, wciąż w budowie, cieszące się dużą popularnością nowe osiedla. Są stosunkowo stare, ale nie na tyle, żeby je doceniać. Mają w sobie coś z, niekoniecznie podobającej się, nowości. Na pierwszy rzut oka takie same, bądź podobne, dla mieszkańców – całkiem inne – mówi dr Karolina Ciechorska-Kulesza.

Studenci socjologii, którzy prowadzili badanie pod opieką merytoryczną dr Karoliny Ciechorskiej-Kuleszy z Uniwersytetu Gdańskiego dotarli do przedstawicieli wszystkich grup wiekowych mieszkańców Przymorza, Zaspy i Żabianki. Używając różnorodnych metod i technik badawczych bazujących na założeniach badań w działaniu (action research), spotykali się i poznawali mieszkańców we względnie naturalnych dla nich sytuacjach. Dzieci i młodzież prosili o namalowanie lub sfotografowanie swojej dzielnicy. Z ich rodzicami i dziadkami rozmawiali przy okazji osiedlowych festynów i pikników. Na dłuższe spotkania umawiali się z lokalnymi liderami. Osoby starsze prosili o opowieści o życiu w tych dzielnicach kiedyś i obecnie i pokazanie starych zdjęć dzielnicy.

Projekt badawczy rozpoczął się w kwietniu 2016 roku. Efektem badań jest raport dostępny online w repozytorium IKM: http://bit.ly/nowe_stare_dzielnice_raport.

Studenci socjologii Uniwersytetu Gdańskiego współpracują z Obserwatorium Kultury działającym przy Instytucie Kultury Miejskiej od 2012 roku. Włączani byli w badania ewaluacyjne wydarzeń IKM oraz współpracowali z Obserwatorium Kultury m.in. przy badaniach prowadzonych przy okazji dyskusji wokół Targu Węglowego. Po raz drugi pracowali nad raportem z samodzielnego badania, które prowadzone było pod opieką merytoryczną Karoliny Ciechorskiej-Kuleszy. Planowane są kolejne, wspólne projekty.

Autorzy raportu: Karolina Ciechorska-Kulesza, Beata Duda, Joanna Jaczewska, Krzysztofa Jankowska, Krzysztof Krzemiński, Karolina Markuszewska

Współpraca: Daria Gałan, Alicja Haftka, Jan Mizerski, Angelika Komoś, Dominika Ostrowska, Patrycja Twardoń, Emil Walkiewicz, Anna Woźniak, Maria Witecka

Zespół badawczy: Daria Cherek, Beata Duda, Daria Gałan, Alicja Haftka, Joanna Jaczewska, Krzysztofa Jankowska, Krzysztof Krzemiński, Joanna Łukaszewicz, Karolina Markuszewska, Jan Mizerski, Angelika Komoś, Marta Korol, Wojciech Mankowski, Dominika Ostrowska, Julia Styrańczak, Agata Tupaj, Patrycja Twardoń, Emil Walkiewicz, Anna Woźniak, Maria Witecka, Arkadiusz Zaborowski

Kierownik merytoryczny: Karolina Ciechorska-Kulesza, adiunkt w Zakładzie Antropologii Społecznej w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Ukończyła socjologię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2014 roku na UMK w Toruniu obroniła pracę doktorską pt. „Tożsamość a przestrzeń w warunkach niestabilnych granic. Przypadek byłego województwa elbląskiego”, której promotorem był prof. Cezary Obracht-Prondzyński. Brała udział w projektach badawczych, m.in. dotyczących uczestnictwa w kulturze, współpracy III sektora z samorządem, środowiska lokalnych działaczy społecznych, edukacji kulturowej w województwie pomorskim. Przeprowadzała lokalne ewaluacje wydarzeń kulturalnych, diagnozy i konsultacje społeczne. Członkini Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą Uniwersytetu Gdańskiego, Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Gdańskiej Rady Kultury.